Boswellia hars: bijzondere planten stof

Boswellia serrata is een bijzondere planten stof. De gebruikte hars is afkomstig van de wierook boom en na verwerking tot een tinctuur kan het een goede ondersteuning zijn voor je dier. Boswellia heeft vooral ontstekingsremmende eigenschappen en een bijzondere affiniteit met de luchtwegen, darmen en gewrichten.

De wierook boom

Boswellia serrata is een middelgrote boom die voorkomt in India, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Van deze boom worden stroken van de bast afgehaald, waarna de hars opgevangen kan worden. Deze hars is een traditioneel Ayurvedisch kruidenmiddel dat wordt geroemd om zijn ontstekingsremmende werking. Verschillende Boswelliasoorten worden ook gebruikt voor het maken van wierook. Wierook ken je misschien uit de kerk of spirituele winkel. Naast een lekker geurtje had en heeft het allerlei rituele toepassingen en wordt geassocieerd met het openen van de geest en het contact met hogere machten.

Pijn & ontstekingen in het lichaam

Wanneer er weefsel in het lichaam beschadigd raakt worden er tal van processen in werking gezet die zorgen voor een pijnprikkel, eventueel koorts en een ontstekingsreactie. Bij dit hele proces worden verschillende stofjes geproduceerd die deels voor herstel zorgen. Het hormoon prostaglandine speelt hierin een belangrijke rol. Dit hormoon stimuleert de pijnprikkel en de ontstekingsreactie. Prostaglandine is een stof die binnen de fysiologie meerdere functies heeft. De werking wordt bepaald door hoe het hormoon geproduceerd wordt. Het enzym dat verantwoordelijk is voor de vorming ervan is cyclo-oxygenase, kortweg COX genoemd.

Er wordt daarbij onderscheid gemaakt tussen COX-1 en COX-2. Het type prostaglandine dat geproduceerd wordt bij beschadiging van het weefsel, wordt aangemaakt door COX-2. Prostaglandine aangemaakt door COX-1 heeft een boodschapperfunctie: het draagt bij aan homeostase (het in evenwicht zijn van het lichaam).

Werking reguliere koorts- en ontstekingremmers

NSAID’s voorkomen de werking van COX en daarmee de werking van prostaglandine. Door het remmen van COX wordt er minder prostaglandine gevormd, waardoor een groot deel van de pijn en koorts verdwijnt en de aanwezige ontsteking geremd wordt.

Doordat NSAID’s zowel COX-1 als COX-2 remmen kunnen bijwerkingen ontstaan. COX-1 speelt een rol bij de bescherming van de maagwand en de stolling van het bloed en het werkt op de filterfunctie van de nieren en de bloeddoorstroming. Bijwerkingen die veel gerapporteerd worden zijn: klachten aan het maag-darmstelsel zoals een vergroot risico op maagbloedingen, een verhoogde kans op spontane bloedingen en nierfunctiestoornissen.

Werking Boswellia serrata

Bij het gebruik van Boswellia is geen vergrote kans op deze bijwerkingen aangetoond waardoor wordt aangenomen dat Boswellia selectief COX-1 remt. De wetenschappelijke studies hierover spreken elkaar tegen. Zo wordt er in sommige literatuur vermeld dat Boswellia geheel langs het COX-werkingsmechanisme gaat. Dit wordt echter niet algemeen aangenomen. Er is dus extra onderzoek nodig. Boswellia werkt ook via een ander mechanisme. Uit laboratoriumonderzoek blijkt dat de boswelliazuren uit de hars zich binden aan 5-lipoxygenase, een enzym dat leukotriën aanmaakt.

Leukotriën worden geproduceerd door mestcellen die vrijkomen door een immuunreactie, bijvoorbeeld bij een allergische reactie. Leukotriën worden verantwoordelijk gehouden voor het in stand houden van chronische ontstekingen (1).

Een in vivo-studie heeft het effect onderzocht van Boswelliaextract en ketoprofen (een NSAID) op de glycosaminoglycanen. Dat zijn lange ketens van disachariden (suikers) die een belangrijk bestanddeel vormen van collageenrijke weefsels zoals het kraakbeen en de synoviaalvloeistof. NSAID’s kunnen een verstoring in het stofwisselingssysteem van de glycosaminoglycanen geven waardoor aan artritis verwante beschadigingen in een stroomversnelling kunnen komen (2, 3, 4). Uit onderzoek blijkt dat Boswellia de afbraak van glycosaminoglycanen significant verminderde vergeleken met controlegroepen (5).

Andere beschreven effecten van Boswellia zijn een vochtafdrijvende (6) en mild kalmerende (7) werking.

Toepassingen van Boswellia bij dieren

Boswellia serrata kan worden ingezet bij verschillende klachten waarbij een ontstekingsproces plaats vindt. De meest bekende en onderzochte toepassingsgebieden zijn het bewegingsapparaat, de luchtwegen en de darmen.

• Boswelliaextract blijkt effectief pijn te verminderen bij osteoartritis (artrose). Onderzochte mensen met artritis in het kniegewricht gaven aan minder pijn te hebben en een  verbeterde beweegbaarheid van het kniegewricht te ervaren en langer te kunnen wandelen (8).
• Ook op de luchtwegen werkt Boswellia remmend op ontstekingsprocessen. Onderzoek bij astmapatiënten liet zien dat de kortademigheid en het aantal astma-aanvallen afnamen (9). Onderzoek naar typische kwalen aan de luchtwegen bij huisdieren en paarden is nog niet gedaan.
  Als we kijken naar het werkingsmechanisme, is het echter zeer goed mogelijk dat bij klachten als chronische bronchitis en COPD ook positieve effecten merkbaar zullen zijn.
• Aandoeningen met chronische ontstekingen aan de darmen, zoals colitis ulcerosa, kunnen ook verbeteren met Boswelliaextract (10). Onderzoeken tonen aan dat mensen met minder symptomen door het leven kunnen of dat de symptomen zelfs helemaal verdwijnen.
  Veel honden hebben te maken met IBS (inflammable Bowel Diasease), mogelijk kan Boswellia hier ook een rol bij spelen.

Bijwerkingen en wanneer niet te gebruiken

Uit onderzoek blijkt een zeer lage giftigheid en een zeer grote tolerantiegrens voordat er bijwerkingen optreden. De veiligheid is bewezen tot  2 gram per kilo lichaamsgewicht (11). Bijwerkingen die zelden voorkomen zijn milde maag-darmklachten zoals misselijkheid en diarree.

Gelijktijdig gebruik met NSAID’s wordt afgeraden vanwege (gedeeltelijk) hetzelfde werkingsmechanisme. De resultaten van een combinatie van beide middelen zijn niet voldoende bekend. Ook is er weinig bekend over het effect van Boswellia tijdens dracht- en lactatieperiode en wordt daarom in die periode afgeraden. Niet gebruiken bij nierfalen.

Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.

Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.

Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.

Referenties

1. Wildfeuer A, Neu IS, Safayhi H, Metzger G, Wehrmann M, Vogel U, Ammon HP.Effects of boswellic acids extracted from a herbal medicine on the biosynthesis of leukotrienes and the course of experimental autoimmune encephalomyelitis. Arzneimittelforschung. 1998 Jun;48(6):668-74. PubMed PMID: 9689425.
2. Dekel S, Falconer J, Francis MJ. The effect of anti-inflammatory drugs on glycosaminoglycan sulphation in pig cartilage. Prostaglandins Med. 1980 Mar;4(3):133-40. PubMed PMID: 7394058.
3. Palmoski MJ, Brandt KD. Effects of salicylate and indomethacin on glycosaminoglycan and prostaglandin E2 synthesis in intact canine knee cartilage ex vivo. Arthritis Rheum. 1984 Apr;27(4):398-403. PubMed PMID: 6585206.
4. Brandt KD, Palmoski MJ. Effects of salicylates and other nonsteroidal anti-inflammatory drugs on articular cartilage. Am J Med. 1984 Jul 13;77(1A):65-9. PubMed PMID: 6465163.
5. Reddy GK, Chandrakasan G, Dhar SC. Studies on the metabolism of glycosaminoglycans under the influence of new herbal anti-inflammatory agents. Biochem Pharmacol. 1989 Oct 15;38(20):3527-34. PubMed PMID: 2818645.
6. Asif M, Jabeen Q, Abdul-Majid AM, Atif M. Diuretic activity of Boswellia serrata Roxb. oleo gum extract in albino rats. Pak J Pharm Sci. 2014 Nov;27(6):1811-7. PubMed PMID: 25362605.
7. Thorne Research Inc. Alternative Medicinine Review Volume 13, number 2, June 2008 Monograph Boswellia serrata.
8. Kimmatkar N, Thawani V, Hingorani L, Khiyani R. Efficacy and tolerability of Boswellia serrata extract in treatment of osteoarthritis of knee–a randomized double blind placebo controlled trial. Phytomedicine. 2003 Jan;10(1):3-7. PubMed PMID: 12622457.
9. Gupta I, Gupta V, Parihar A, Gupta S, Lüdtke R, Safayhi H, Ammon HP. Effects of Boswellia serrata gum resin in patients with bronchial asthma: results of a double-blind, placebo-controlled, 6-week clinical study. Eur J Med Res. 1998 Nov 17;3(11):511-4. PubMed PMID: 9810030.
10. Gupta I, Parihar A, Malhotra P, Singh GB, Lüdtke R, Safayhi H, Ammon HP. Effects of Boswellia serrata gum resin in patients with ulcerative colitis. Eur JMed Res. 1997 Jan;2(1):37-43. PubMed PMID: 9049593.
11. Singh GB, Atal CK. Pharmacology of an extract of salai guggal ex-Boswellia serrata, a new non-steroidal anti-inflammatory agent. Agents Actions. 1986 Jun;18(3-4):407-12. PubMed PMID: 3751752.