Echinacea purpurea: natuurlijke immuniteitsversterking voor dieren

Echinacea purpurea, ook bekend als rode zonnehoed, is een kruid dat al eeuwenlang wordt gebruikt vanwege zijn geneeskrachtige eigenschappen. Dit prachtige paars bloeiende kruid heeft de reputatie goed te zijn voor de weerstand en het immuunsysteem. Niet alleen bij mensen, maar ook bij onze trouwe viervoeters. In dit artikel verkennen we de toepassing van Echinacea purpurea bij honden, katten en paarden, en werpen we een blik op de plant zelf, zijn natuurlijke vindplaats en geven we een vleugje historische achtergrond.

Echinacea purpurea: een korte introductie

Echinacea purpurea is inheems in Noord-Amerika en wordt gekenmerkt door zijn opvallende paarse bloemen en donkere kegelvormige centra. Het kruid behoort tot de familie van de Asteraceae en wordt traditioneel gebruikt vanwege zijn ontstekingsremmende en immuunstimulerende eigenschappen. Het is rijk aan actieve verbindingen zoals alkylamiden, flavonoïden en polysachariden, die bijdragen aan de geneeskrachtige werking ervan.

Echinacea en het immuunsysteem

Allereerst is Echinacea hét kruid waar de meeste mensen aan denken om het immuunsysteem te stimuleren en te versterken.

Hoewel er al veel inhoudsstoffen zijn geïdentificeerd uit Echinacea, is er nog niet één stof aan te wijzen die voor dit effect op het immuunsysteem verantwoordelijk is. Daarom zijn veel herboristen het erover eens dat het niet om één stof gaat, maar om de unieke combinatie van inhoudsstoffen van de hele plant. Dit noemen we synergie.

De bekendste toepassing van Echinacea is toch wel het gebruik bij verkoudheden en griepverschijnselen. Voor een deel heeft dit te maken met de antibiotische werking van het kruid, maar nog belangrijker is de inwerking op het niet-specifieke immuunsysteem. Het kruid stimuleert de aanmaak en activiteit van ‘natural killer-cellen’. De functie van deze cellen is het herkennen van indringers en deze onschadelijk maken. Hierdoor is een bestaande infectie sneller onder controle en wordt de duur van infectie verkort.

Echinacea is dan ook met name effectief om toe te dienen als er een probleem is en niet zozeer voor preventief gebruik. Sommige mensen zweren echter bij het preventief gebruik van Echinacea (zeker als de R in de maand zit). Om het immuunsysteem niet continu te prikkelen is het dan het beste om een kuur te doen van drie weken en dan twee weken te stoppen. Daarna kan de kuur eventueel herhaald worden.

Toepassing bij huisdieren

Honden
Echinacea purpurea kan een waardevol supplement zijn voor honden. Het kan helpen om hun immuunsysteem te versterken en ze te beschermen tegen ziekteverwekkers. Dit kruid kan worden gebruikt om de hersteltijd te verkorten bij ziekte en kan zelfs helpen bij de behandeling van huidaandoeningen.

Katten
Hoewel katten doorgaans minder vatbaar zijn voor veel ziekten dan honden, kan Echinacea purpurea nog steeds een gunstig effect hebben op hun immuunsysteem. Het kan nuttig zijn bij de behandeling van bepaalde luchtwegaandoeningen en kan helpen om verkoudheden en infecties te voorkomen.

Paarden
Paarden kunnen profiteren van Echinacea purpurea doordat het hun immuunsysteem kan versterken, vooral in stressvolle situaties, zoals reizen of intensieve training. Dit kruid kan ook worden gebruikt bij de behandeling van ontstekingen en wondgenezing.

Natuurlijke vindplaats en geschiedenis

Echinacea purpurea is van nature te vinden in de oostelijke Verenigde Staten. Het gedijt in vochtige prairies, open bossen en graslanden. Historisch gezien gebruikten inheemse Amerikaanse stammen het al lang geleden Echinacea als remedie voor verschillende kwalen, zoals insectenbeten en infecties.

In de vroege 20e eeuw kwam Echinacea in de belangstelling van kruidkundigen en natuurgeneeskundigen in de Verenigde Staten. Het werd populair als een natuurlijke remedie tegen verkoudheid en griep. De populariteit ervan is sindsdien alleen maar toegenomen.

In de wereld van huisdieren en vee worden Echinacea-preparaten nu vaak gebruikt om de immuniteit te versterken en de algemene gezondheid te bevorderen.

Bijwerkingen

Bij Echinacea enkele bijwerkingen bekend:

Allergische reacties: Sommige mensen en dieren kunnen allergische reacties ervaren na het innemen van Echinacea. Symptomen van een allergische reactie kunnen variëren van huiduitslag en jeuk tot ademhalingsproblemen. Als er tekenen van een allergie optreden, moet het gebruik onmiddellijk worden gestaakt en medische hulp worden ingeroepen.
Maagklachten: Mensen en dieren kunnen maagklachten ervaren, zoals misselijkheid, braken, en buikpijn, bij het gebruik van Echinacea. Deze bijwerkingen zijn doorgaans mild, maar het is belangrijk om de dosering te respecteren en te overwegen Echinacea met voedsel in te nemen om maagklachten te verminderen.
Auto-immuunreacties: Vanwege de immuun stimulerende werking, is Echinacea een risico zijn voor mensen en dieren met bestaande auto-immuunziekten, en het is raadzaam om Echinacea te vermijden in dergelijke gevallen, tenzij voorgeschreven door een dierenarts.
Interacties met medicijnen: Echinacea kan interageren met bepaalde medicijnen, zoals immunosuppressiva en geneesmiddelen die via de lever metaboliseren. Raadpleeg altijd een deskundige als je Echinacea wilt gebruiken in combinatie met medicijnen.

Timing en toepassingen

Als je Echinacea wilt gebruiken om het immuunsysteem te versterken, is een goede timing essentieel: je wilt beginnen met inzetten als de allereerste verschijnselen optreden voor het beste effect.

Als de infectie al wel zo ver is dat de symptomen alom tegenwoordig zijn, kan Echinacea best met nog andere kruiden worden ingezet die een meer direct antiseptische werking hebben.

Vroeger werd nog wel eens aanbevolen om de maanden dat de R in de maand zit, standaard Echinacea te nemen. Dat is niet helemaal waar. Echinacea kan juist het best alleen als kuurtje gebruikt worden, anders heb je kans dat er gewenning optreedt en het kruid op den duur geen effect meer heeft.

Naast het algeheel stimulerend effect op het immuunsysteem is Echinacea ook goed te gebruiken bij infecties in de mond (zoals tandvliesontsteking) en voor de urinewegen (zoals bij een gevoeligheid voor blaasontsteking).

Echinacea kan ook uitwendig gebruikt worden, het combineert goed met andere kruiden en kan prima aan een kleipakking worden toegevoegd, bijvoorbeeld om het ontsteken van wondjes te voorkomen en ter behandeling van insectenbeten.

Synergetisch effect met andere kruiden

Echinacea wordt vaak gecombineerd met andere kruiden die de weerstand bevorderen om een synergetisch (samenwerkend) effect te bereiken. Hier zijn enkele kruiden die vaak in combinatie met Echinacea worden gebruikt om het immuunsysteem te versterken:

Astragalus (Astragalus membranaceus): Astragalus is een kruid dat al eeuwenlang wordt gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde. Het staat bekend om zijn immuunversterkende eigenschappen en wordt vaak gecombineerd met Echinacea voor een versterkt effect.
Gember (Zingiber officinale): Gember heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan het immuunsysteem ondersteunen. Het heeft ook een verwarmend effect, wat gunstig kan zijn bij verkoudheid en griep.
Knoflook (Allium sativum): Knoflook is bekend om zijn antimicrobiële eigenschappen en kan helpen bij het bestrijden van infecties. Het kan ook de immuunrespons verbeteren.
Kurkuma (Curcuma longa): Kurkuma bevat curcumine, een krachtige antioxidant en ontstekingsremmer. Het kan het immuunsysteem ondersteunen en algemene gezondheid bevorderen.
Vlier (Sambucus nigra): Vlierbessen staan bekend om hun antivirale eigenschappen en worden vaak gebruikt bij de eerste tekenen van verkoudheid of griep.
Reishi-paddenstoel (Ganoderma lucidum): Deze paddenstoel wordt vaak gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde en wordt geassocieerd met immuunmodulerende effecten.
Kattenklauw (Uncaria tomentosa): Cat’s Claw is afkomstig uit het Amazonewoud en staat bekend om zijn immunomodulerende eigenschappen. Het kan helpen bij het reguleren van het immuunsysteem.

Het is belangrijk op te merken dat de effectiviteit en veiligheid van kruiden kunnen variëren afhankelijk van individuele gezondheidstoestanden en interacties met medicijnen. Als je overweegt om een combinatie van kruiden te gebruiken, is het verstandig om professioneel advies in te winnen bij een arts of een gekwalificeerde kruidendeskundige, vooral als je al medicijnen gebruikt of gezondheidsproblemen hebt. Een deskundige kan je helpen bij het kiezen van de juiste kruiden en de juiste dosering voor jouw specifieke behoeften.

Wanneer beter niet?

Het is goed te onthouden dat Echinacea het immuunsysteem bevordert zoals dat nu is. Dat betekend dat het immuunsysteem relatief gezond moet zijn. Dus als er een verkoudheid dreigt, is Echinacea een heel goed idee om in te zetten om de duur en intensiteit van de klachten te verminderen. Maar als het immuunsysteem ‘ziek’ is, zoals bij auto immuunaandoeningen, kan Echinacea beter niet zomaar worden ingezet. Het heeft dan geen of een onvoorspelbaar effect. Ga maar na, als het immuunsysteem eigenlijk al te hard werkt tegen allerlei zaken waarbij dat niet hoeft, wil je niet nog meer gaan stimuleren, maar moet het immuunsysteem juist tot rust gebracht worden.
Andere kruiden zijn dan beter op hun plaats.

Referenties

Reichling, J., Fitzi, J., Fürst-Jucker, J., Bucher, S., & Saller, R. (2003). Echinacea powder: treatment for canine chronic and seasonal upper respiratory tract infections. Schweizer Archiv fur Tierheilkunde, 145(5), 223–231. https://doi.org/10.1024/0036-7281.145.5.223

O’Neill, W., McKee, S., & Clarke, A. F. (2002). Immunological and haematinic consequences of feeding a standardised Echinacea (Echinacea angustifolia) extract to healthy horses. Equine veterinary journal, 34(3), 222–227. https://doi.org/10.2746/042516402776186001

Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.

Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.

Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.