Wormen horen tot op zekere hoogte nou eenmaal bij het paardenleven. Toch willen we dat liever niet, wormen zijn namelijk eng. Ze kunnen ernstige klachten geven van diarree en gewichtsverlies tot aan zeer heftige of zelfs dodelijke koliek. En dus moet er iets gebeuren, maar standaard 6 keer per jaar ontwormen is geen goed idee.
Het probleem is dat paardenmensen gewoontedieren kunnen zijn en vast kunnen blijven zitten in inmiddels achterhaalde kennis over ontwormen. Dat is niet handig want we hebben met een aantal grote milieuproblemen te maken: resistentie van wormen, de impact op nuttige, in grond voorkomende aardnematoden (soorten rondwormen) en het feit dat we onze paarden onnodig belasten met geneesmiddelen.
DE MYTHES
1. Paarden moeten jaarrond regelmatig ontwormd worden
Het standaard advies is nog steeds om paarden 6 keer per jaar te ontwormen. Dit gaat echter volledig voorbij aan alle factoren die invloed hebben op een wormbesmetting. Veel beter is het om samen met je dierenarts een ontwormingsplan op te stellen. Door een plan te maken kun je zowel rekening houden met het terrein (groot, klein) waar je mee te maken hebt als met de individuele paarden en het seizoen. Er is geen standaardaanpak voor alle paarden op alle stallen.
2. Paarden horen geen wormen te hebben
Wormen zijn levende parasieten die voor hun voortbestaan afhankelijk zijn van de gastheer (het paard) die ze belagen. Als ze de kans krijgen, zijn ze daar erg goed in.
Bij gezonde paarden in de natuur komen problemen met wormen nauwelijks voor. Alleen is de manier waarop we paarden houden erg veranderd: de besmettingsdruk is hoog door kleine stukjes grond met veel paarden erop.
Toch horen wormen tot op bepaalde hoogte ‘er gewoon bij’. Er leven miljarden micro-organismen in de darm en dit is een evenwicht. Proberen een paard absoluut wormvrij te houden zou meer kwaad dan goed doen. De pogingen hiertoe hebben geleid tot resistentie tegen veel van de bestaande middelen. Het doel is de parasieten onder controle te houden, maar niet uit te roeien.
3. Gericht ontwormen is lastig en onbetrouwbaar
Gericht ontwormen kan door een mestonderzoek bij een laboratorium. Hier wordt de mest onderzocht op wormeitjes. Dit geeft nuttige informatie of ontwormen wel of niet nodig is, welke paarden hoge ‘uitscheiders’ zijn en of er sprake is van wormresistentie.
De hoge uitscheiders zijn paarden die weinig weerstand tegen wormen opbouwen, veel wormeieren uitscheiden en zo het weiland besmetten met grote aantallen eitjes. Het zijn deze paarden die je extra moet controleren en behandelen. Gelukkig is het binnen een kudde altijd een minderheid, des te meer reden om te weten welke dieren dit zijn.
Mestonderzoek staat de laatste jaren veel meer in de belangstelling en is veel betrouwbaarder geworden. De bedrijven die dit uitvoeren bieden veel service (google op ‘mestonderzoek paard’). Strategisch ontwormen voorkomt het onnodig gebruik van ontwormingsmiddelen waardoor je uiteindelijk niet alleen geld bespaart, maar er ook voor zorgt dat je paard minder gifstoffen binnenkrijgt en een natuurlijke weerstand kan opbouwen. Een bijkomend voordeel is dat de resistentie tegen wormenmiddelen vermindert.
4. Als je werkzame stoffen maar genoeg afwisselt zal er geen resistentie optreden
Vanaf 1960 kwamen er steeds meer ontwormingsmiddelen in de handel. Vanaf toen werd er geadviseerd om 3 groepen ontwormingsmiddelen af te wisselen. Toch is er grootschalige resistentie opgetreden. Alleen roteren (en niet gericht ontwormen) is dus bij lange na niet genoeg om resistentie tegen te gaan. Laat ook onderzoek verrichten naar resistentie tegen bepaalde ontwormingsmiddelen en ontworm alleen indien nodig.
5. Alle paarden op een terrein moeten steeds allemaal tegelijk ontwormd worden
Standaard alle paarden op stal iedere 6 tot 8 weken ontwormen is niet zinnig. Daarmee pak je namelijk niet alleen de hoge uitscheiders, maar ook de paarden die helemaal geen probleem hebben. Dat werkt resistentie in de hand.
Wist je dat ook hier de 80/20 regel van kracht is? In kuddes is zo’n 80% van de parasieten aanwezig bij 20% van de paarden. Ook verschillende groepen paarden (nieuwkomers, veulens, paarden met een lage weerstand) kunnen een andere aanpak nodig hebben dan de rest.
6. Paarden die het terrein niet verlaten hoeven niet ontwormd te worden
Helaas ook al niet waar. Ook binnen één bedrijf (of zelf een kleinschalige stal) kan een paard zichzelf makkelijk herbesmetten met de eigen wormen. De wormeitjes worden uitgescheiden en komen in de stal of op het weiland terecht en worden weer opgenomen bij het grazen.
7. Ontwormen is het enige wat ik kan doen in de strijd tegen wormen
De omgeving is van grote invloed of er onder de paarden grote worminfecties zijn. In (weide)management kun je daarom veel doen:
- Voorkom overbevolking op het weiland.
- Haal mest regelmatig (2 keer per week) weg.
- Afwisselend begrazen met schapen of andere herkauwers kan ook helpen om de wormbesmetting voor paarden te verminderen.
- De weides goed afwisselen of afzetten kan de besmettingsdruk ook verlagen. Naast weidemanagement is de darmweerstand ook van belang. Als er maar ruim voldoende gunstige micro-organismen in de darmen zijn, krijgen wormen vaak veel minder kans.
- Deze gunstige micro-organismen zijn dol op veel ruwvoer en kunnen ook een handje geholpen worden door paarden regelmatig een probioticakuur te geven.
8. Een natuurlijk ontwormingsmiddel geeft geen negatieve bijwerkingen
Het gebruik van kruiden om darmparasieten tegen te gaan is al zo oud als de kennis dat wormen überhaupt in de darmen voorkomen. Met het oog op de problemen van resistentie tegen ontwormingsmiddelen staat dit weer volop in de belangstelling. Kruiden – en zeker die gebruikt worden om parasieten onder controle te houden – zijn echter heel krachtig en dus niet zonder risico. Ten eerste moet er ook met natuurlijke ontwormingsmiddelen mestonderzoek gedaan worden, anders weet je niet wat je aan het doen bent. Er is bij kruiden nou eenmaal vaak minder onderzoek naar de werkzaamheid beschikbaar.
Verder zijn stoffen die wormen afdrijven of afdoden per definitie in een bepaalde mate giftig, anders zou het niet werken. De juiste kwaliteit en dosering is dan ook erg belangrijk. Kruiden en synthetische ontwormingsmiddelen hebben allebei een verstorende werking op de darmflora. Wees je ervan bewust dat behandeling met een natuurlijk middel vaak langer duurt (veel kruiden moet je bijvoorbeeld 2 weken geven). Dit kan dus wel degelijk bijwerkingen geven. Na ontworming, op wat voor manier dan ook, kan de darmflora en daarmee de weerstand tegen herbesmetting dan ook wel wat extra ondersteuning gebruiken.
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
