‘Vroeger’ dachten we dat honden (en andere dieren) geen emoties hadden. Inmiddels weten we wel beter. Het feit dat hier steeds meer kwalitatief goed onderzoek naar wordt gedaan heeft geleid tot het achterhalen van ooit veel gehoorde adviezen. Ken je ‘m nog? ‘Je moet angst bij je hond negeren’. Niks is minder waar!
Negeren is onmogelijk
Als je hond bang is voor bijvoorbeeld vuurwerk of onweer, is het negeren van je hond om meerdere reden een slecht idee. Ten eerste is je hond negeren verschrikkelijk moeilijk. Iedere keer als je naar hem kijkt, iets tegen hem zegt ben je hem namelijk niet aan het negeren. En dat doe je waarschijnlijk vaker dan dat je zelf denkt. Om dit echt consequent uit te voeren is bijna onmogelijk en niet effectief.
Wat is angst?
Definitie: een beklemmende, onaangename emotionele toestand veroorzaakt door sterke negatieve verwachtingen (`gevaar’); leidt tot verhoogde waakzaamheid, toegenomen activiteit van het autonome zenuwstelsel (hartkloppingen, beven e.d.) en spierspanning.
Het autonome zenuwstelsel kunnen we niet beïnvloeden, het regelt bijna alle onbewuste functies van het lichaam, zoals ademhaling, spijsvertering, hartslag, bloeddruk, spijsvertering en stofwisseling. In geval van angst zal het sympathische zenuwstelsel geactiveerd worden: adrenaline komt vrij en het dier kan vluchten en vechten; kortom, reageert angstig. Het stelt het lichaam in staat om snel in actie te komen.
Hoe ontstaat angst?
Er kunnen verschillende factoren meespelen bij het ontstaan van angst:
- genetische aanleg
- (vroege) socialisatie niet in orde (bijvoorbeeld te vroeg weg bij de moeder)
- ziekte/pijn
- trauma (vuurwerk, ongeluk)
- relatie met leefgenoten (verstoorde relatie met eigenaar, veel stress in huis bijvoorbeeld door een scheiding)
- huisvesting niet goed
- leefomstandigheden (inclusief verhuizing)
- te weinig/te veel beweging en uitdaging
- voeding (bijvoorbeeld te energierijk, energie niet kwijt kunnen)
- hormonen
Hoe herken je angst bij je hond?
- lage lichaamshouding
- oren naar achteren
- staart laag of zelfs tussen de poten
- opgezette vacht
- trillen
- urine laten lopen
- piepen
- vluchten
- verstoppen
- haren verliezen
- veranderingen in eetlust
- maag-darmproblemen
Gedrag versus emotie
Negeer je een angstig kind ook? Ga je wachten tot het kind gedrag laat zien wat je prettiger vindt tot je hem of haar een knuffel geeft? Nee toch? Angst is een emotie en geen gedrag op zich. Angst is zelfs een emotie die een dier blokkeert om goed te leren. Het gedrag gaat op de automatische piloot. Om te weten hoe we gedrag wél kunnen beïnvloeden, is het belangrijk iets te weten van de basisprincipes over hoe dieren leren.
Operante conditionering
Bij het leerprincipe ‘operante conditionering’ gaat het erom dat je dier leert dat hij invloed heeft op de omgeving door middel van het tonen van bepaald gedrag. Hij leert bijvoorbeeld dat als hij eerst netjes gaat zitten voordat hij een straat oversteekt, hij een snoepje krijgt. Het gaat om een actief denkproces. Bij een negatieve emotie als angst is er geen sprake meer van een actief denkproces.
Klassieke conditionering
Bij ‘klassieke conditionering’ gaat het over een automatische reactie, zoals bij Pavlov en zijn kwijlende honden als er een bel ging. De bel was de voorspeller van voedsel geworden. Bij mij thuis is de hond de bel geworden. De katten hebben namelijk geleerd dat ze eten krijgen als de hond en ik terugkomen van de eerste ochtendwandeling en na de wandeling om 17.00 uur. Sla ik die laatste over omdat we tussen de middag (waarna er niet wordt gevoerd) lang zijn weggeweest, dan lijkt hun hele biologische klok in de war te zijn en kunnen ze niet meer goed voorspellen wanneer ze om eten kunnen vragen.
De emotie veranderen
De angst van je hond is een onvrijwillige reactie en kan niet gestimuleerd worden door je hond op dat moment te aaien, iets lekkers aan te bieden of met hem te spelen. Sterker nog, je hebt kans dat je de emotie van je hond juist ten positieve verandert waardoor er ruimte ontstaat om ander gedrag aan te leren! Gedragsspecialisten maken hier wel gebruik van onder de noemer ‘counter conditioning’.
Negeer je hond niet als hij angstig is! Ga aan de slag om de emotie van je hond te veranderen, zodat hij ook weer kan leren. Roep bij ernstige klachten altijd de hulp in van een gedragstherapeut. Deze kan je een gericht en individueel advies geven.
Er kan ook ondersteund worden met natuurlijke middelen om je dier te helpen zich te ontspannen zodat het wat makkelijker wordt de emotie te beïnvloeden. Te denken valt hierbij kruiden als valeriaan, lindebloesem, hop en passiebloem.
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
