Het konijn lijkt wel een knaagdier
Veel mensen zijn er stellig van overtuigd, dat konijnen knaagdieren zijn. En hun gedrag geeft daar vaak ook alle aanleiding toe. Konijnen knagen immers aan álles: stoelpoten, snoeren van je staande schemerlamp of tv, het behang waarvan de randjes net zo keurig tegen elkaar aangeplakt zaten, je nieuwe T-shirt blijkt opeens een paar knaaggaatjes rijker te zijn…. Niets is veilig voor die scherpe tandjes. Toch behoren de konijnen niet tot de orde van de Rodentia (knaagdieren) maar tot de orde van de Lagomorpha (haasachtigen).
Snelgroeiende tanden
Een van de verschillen tussen konijnen en knaagdieren is te vinden in hun gebit. Konijnen en hazen hebben kleinere stifttanden achter de twee grote snijtanden in de bovenkaak. Zij hebben dus in totaal vier snijtanden in de bovenkaak, in tegenstelling tot knaagdieren, die alleen de twee grote snijtanden in de bovenkaak hebben. En al die tanden en kiezen van een konijn groeien zijn hele leven door en niet zo langzaam ook. De snijtanden groeien zelfs 2 à 2,4 mm per week, bijna een centimeter per maand.
En toch geen sabeltandtijger
Toch vertoont je konijn geen gelijkenis met een sabeltandtijger en dat komt, doordat de tanden van een konijn ook afslijten. Als het goed is, is dat proces van groei en afslijten keurig met elkaar in evenwicht. Daarvoor moet dan wel werk verzet worden door het konijn, want niet stevig kauwen en malen met die kiezen betekent niet afslijten.
Knaagsteen helpt niet
Kiezen slijten dus niet af door te knagen aan een knaag-, lik- of zoutsteen die verschillende dierenzaken nog steeds verkopen. Hoe mooi de omschrijvingen ook zijn (“vol met gezonde mineralen en onmisbare voedingsstoffen voor uw konijn”), het is echt niet waar. De reden daarvoor is eigenlijk heel eenvoudig. Die extra stifttandjes waarvan eerder sprake was hebben een belangrijke functie in het afslijten van het gebit. Vooropgesteld dat de tanden van het konijn goed staan, slijten de ondertanden op die extra stifttanden die achter de boventanden zitten. De boventanden vallen net iets over de ondertanden en als het konijn op voedsel kauwt slijpen die zichzelf.
Knaagsteen is zelfs schadelijk
Dus als de tanden van het konijn goed staan én het goede voeding krijgt heeft een konijn helemaal geen knaagsteen nodig, terwijl als het konijn een verkeerde beet heeft de tanden toch zullen doorgroeien, ook al geef je elke dag een knaagsteen. Maar los van het feit dat de aanschaf van een knaagsteen dus weggegooid geld is, knaagstenen zijn ronduit schadelijk. Ze bestaan in de regel uit zout, dat de nieren belast en calcium, dat de nieren en de blaas belast.
Goede voeding
Om te weten wat goede voeding is voor het gebit kun je te rade gaan bij de oorspronkelijke voeding van het konijn. Wilde konijnen eten allerlei soorten grassen, kruiden, takjes, bladeren en dergelijke. Dus voedsel dat zeer vezelrijk is en waar lang aan getrokken en op gekauwd moet worden. Dat is trouwens niet alleen goed voor het gebit en de spijsvertering, maar ook een uitstekend middel tegen verveling! Voor veel mensen zal het niet mogelijk zijn dat verse voedsel voor hun konijnen te verzamelen. Gras of kruiden plukken langs autowegen of plaatsen waar honden uitgelaten worden is voor de gezondheid van een konijn niet aan te bevelen. Men zal dus minstens een deel van het jaar moeten terugvallen op in (web)winkels aangeboden producten.
Hooi
Toch kun je ook op die manier je konijnen voeding aanbieden waar hun gebit wel bij vaart. In de eerste plaats is er hooi. Later dit jaar zullen we in een aparte blog aandacht besteden aan hooi en kruiden, dus daar gaan we nu niet te diep op in. Maar het is van belang om te zoeken naar langsprietig, stevig hooi waar echt op gekauwd moet worden en wat niet alleen bestaat uit stoffige, korte sprietjes. Tegenwoordig is er een groot aanbod aan hooi dat al gemengd is met groenten of kruiden, zoals wortel, paardenbloem, goudsbloem e.d. Dit heeft als groot nadeel, dat je zelf niet meer kunt bepalen welke kruiden je aan welk konijn wil geven en wanneer.
Kruiden en takken
Het is daarom beter om bij daarin gespecialiseerde bedrijven een aantal kruiden in gedroogde vorm te kopen en die, afwisselend en letterlijk mondjesmaat, een aantal keren per dag aan je konijnen aan te bieden. Takken kun je vaak zomer en winter vers geven. Geschikt om aan te knagen zijn bijvoorbeeld wilg, berk, diverse fruitbomen, hazelaar en populier. Kijk wat je konijnen lekker vinden en wissel zoveel mogelijk af. Takken zijn prima vers te houden door ze in hapklare stukken te knippen en in te vriezen.
Minimale hoeveelheid brokjes
Daarnaast natuurlijk verse kruiden, groentes en een minimale hoeveelheid brokjes. Die brokjes moeten zo puur mogelijk zijn, het liefst zonder toegevoegde suikers, geur- kleur en smaakstoffen.
Gebitsproblemen
Toch komen er, ondanks alle goede zorgen, soms problemen voor aan het gebit. Soms zijn bepaalde afwijkingen aan het gebit aangeboren of ontstaan door een trauma. Ook oude konijnen kunnen, ondanks alle goede zorgen, last krijgen van loszittende tanden en kiezen die daardoor onvoldoende afslijten. Omdat konijnen niet zo gauw zullen laten merken dat ze last hebben met kauwen zul je alert moeten zijn op de indirecte signalen die wijzen op bijvoorbeeld haken aan de kiezen.
Vage tekenen
Laten er alarmbelletjes gaan rinkelen als je konijn enthousiast aangesprongen komt wanneer je eten komt brengen, er dan even aan snuffelt en zich daarna omdraait om ergens te gaan liggen. Of wel een hap neemt, een beetje met het eten speelt, het wat ronddraait in zijn mond om het daarna weer te laten vallen. Ook een veeg teken is het, als het konijn last heeft van overmatig speeksel, waardoor de mondhoeken en kin voortdurend vochtig zijn zodat de huid daar zelfs rood en ontstoken kan raken. Een nat traanoogje of een snotneusje kan ook te maken hebben met het gebit, want een in de kaak doorgroeiende wortel kan een ontsteking van de traanbuis veroorzaken.
Dierenarts
In al deze gevallen is het zaak om zo snel mogelijk een konijnkundige dierenarts te raadplegen, die de oorzaak kan achterhalen en verhelpen. Goede voeding houdt niet alle problemen buiten de deur, maar vormt wel de basis voor een gezond konijnengebit.
Auteur: Chaja Beck-De Jong
Pennywise Animal Consulting
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
