‘Dat paard heeft hoefkatrol!’ Dat hoop ik ook voor dat paard… Het hoefkatrol is namelijk een mechanisme in de ondervoet van het paard. Wat er hiermee in de wandelgangen bedoeld wordt is dat het paard hoefkatrolontsteking heeft. Dit wordt ook wel podotrochleose of navicular syndrome genoemd.
Hoefkatrolontsteking is een lastige aandoening om te diagnosticeren en te behandelen. Lange tijd werden de oorzaken niet goed begrepen en dat terwijl veel paarden er ernstige klachten van hebben.
Het hoefkatrolmechanisme
De naam van dit mechanisme zegt het al: dit systeem heeft een katrol. Het bestaat uit het hoefbeen, kroonbeen en straalbeen waarbij de diepe buigpees aan de achterkant van het straalbeen (naviculare) glijdt. Tot slot behoren er ook nog verschillende ligamenten (verbindingselementen tussen de verschillende beenderen) en een slijmbeurs tot het hoefkatrolmechanisme. De functie van dit hele systeem is de ondervoet te kunnen buigen.
Oorzaken
In de literatuur worden heel veel oorzaken genoemd voor hoefkatrolontsteking. Uiteindelijk komt het allemaal neer op een verkeerde belasting van de verschillende structuren van het hoefkatrol. En dat heeft alles te maken met de vorm van de hoef.
De factoren:
- Erfelijkheid
Deze factor speelt een grote rol omdat de bouw van het paard en de vorm van de hoeven voor een belangrijk gedeelte erfelijk bepaald is. - Trauma
Bijvoorbeeld door herhaaldelijk hard trainen op een verkeerde (te harde of onregelmatige) ondergrond. Springpaarden lijken gevoeliger voor hoefkatrolontsteking omdat er bij het springen veel op de toon (onderdeel van het voorste gedeelte van de hoef) geland wordt. - Overgewicht
Overgewicht kan ook zorgen voor overbelasting. - Hoefijzers en bekapping
Een verkeerde hoefverzorging kan een totaal verkeerde belasting geven waardoor het hoefkatrol onder te grote druk komt te staan. - Overvragen van een jong paard
Te vroeg inrijden van een jong paard kan het risico op het ontstaan van hoefkatrolontsteking vergroten. - Onderbelasting
Te veel op stal staan en te weinig vrije beweging verstoort de pompwerking in de hoef. Hierdoor stagneert de doorbloeding en daarmee de aanvoer van voedingsstoffen en de afvoer van afvalstoffen.
Afvalstoffen hebben invloed op het ontstaan van ontstekingsprocessen in het lichaam. Ze verhogen de ontstekingsgevoeligheid. In het verlengde hiervan heeft voeding ook invloed op het ontstaan van hoefkatrolontsteking. Sommige voeding is ontstekingsbevorderend (zoals te veel snelle koolhydraten) terwijl andere voeding ontstekingsremmend werkt (zoals omega 3-vetzuren en gamma-linoleenzuur).
Wat is er precies aan de hand?
Zoals gezegd, is er sprake van een ontstekingsproces in het gebied van het straalbeen. Uitwendig is er niks te zien, maar van binnen is er van alles aan de hand.
Naast het ontstekingsproces treedt er ook een vorm van artrose op. Er is namelijk ook sprake van slijtage van kraakbeenstructuren en afwijkingen in de belijningen van het bot of zelfs haken.
Doordat het gewricht meer ‘rafelig’ is, kan de slijmbeurs, die normaal synovia (gewrichtsvloeistof) afgeeft om de buigpees soepel te laten werken, geïrriteerd raken. Deze irritatie – veroorzaakt doordat de beweging van pezen en ligamenten niet meer soepel gaat – geeft een ontstekingsproces.
Is het echt hoefkatrolontsteking?
Hoefkatrolontsteking is erg lastig vast te stellen en om die reden worden er soms te snel conclusies getrokken. ‘Het paard zal dan wel hoefkatrol hebben’.
Een paard met hoefkatrolontsteking kan aan een of meerdere benen kreupel zijn, maar dit hoeft niet. Een andere mogelijkheid is dat de kreupelheid een wisselend beeld vertoond. Er is dan af en toe sprake van kreupelen.
Meestal zijn de voorbenen aangedaan. Korte wendingen, landen na een sprong, en harde ondergrond zijn vaak pijnlijk.
Diagnose stellen
Een paardenarts zal het paard monsteren op verschillende ondergronden en op de volte.
Soms wordt er een buigproef uitgevoerd. Dit is echter omstreden. Het kan namelijk een vertekend beeld geven omdat bij een te hard uitgevoerde buigproef veel paarden tijdelijk kreupel zullen lopen. En als het niet goed wordt uitgevoerd, kan het meer kwaad dan goed doen.
Het zogenaamde uitverdoven kan gebruikt worden om vast te kunnen stellen uit welk gebied de pijn afkomstig is.
Tot slot kan beeldvorming (röntgenfoto’s of echografie) gebruikt worden om de oorzaak van de kreupelheid vast te stellen. Uit deze beeldvorming kan ook worden vastgesteld hoe vergevorderd de hoefkatrolontsteking is.
Schaal 0-4
Bij het vaststellen van hoefkatrolontsteking wordt de aandoening een klasse toegekend. De schaal loopt van 0 tot 4 waarbij 0 weinig klachten zijn en bij 4 het paard zwaar is aangedaan.
Prognose
Er wordt volop gediscussieerd of hoefkatrolontsteking nu wel of niet ongeneselijk is. Regulier staat hoefkatrolontsteking nog steeds te boek al ongeneselijk. Aan de andere kant zijn er hoefbekappers en trainers die claimen hoefkatrolontsteking te kunnen genezen.
In onze beleving is hoefkatrolontsteking een chronische aandoening. Het gewricht zal nooit meer zo netjes worden als dat het ooit was. Het ontstekingsproces kan wel vermindert worden.
Door een heel pakket aan maatregelen en middelen kan het paard wel een heel stuk verbeteren en de aandoening niet verder verergert. Als er niks aan gedaan wordt, is het een progressieve (voortschrijdende) aandoening.
Wat te doen?
Per paard zal een individueel behandelplan moeten worden opgesteld door de paardenarts, maar er zijn wel altijd veel overeenkomsten in de aanpak.
Als eerste krijgt het paard ontstekingsremmende medicatie en/of kruiden. Deze middelen verminderen ook de pijn.
Ook moet er sowieso een goede natuurlijk bekapper komen. Doe dit in overleg met de dierenarts. Vaak wordt er gebruik gemaakt van balkijzers en wiggen, maar dit lost de pijn maar tijdelijk op. Uiteindelijk wordt de druk op de pezen hierdoor alleen maar groter terwijl de doorbloeding juist vermindert. Lees dit artikel voor een betere uitleg hierover.
In het eerste stadium is rust belangrijk. En dan bedoelen we niet zozeer boxrust (weer dat hoefmechanisme en doorbloeding), maar geen training. Weide en paddock mag dus zeker wel.
In een later stadium is rijtechnische ondersteuning juist erg belangrijk. Het zogenaamde rechtrichten kan hier veel goed doen. Fysiotherapie, een goed trainingsschema en instructie zijn onvervangbaar!
Naast deze behandeling kunnen kruiden en voedingssupplementen ook ondersteuning bieden bij:
- het verminderen van pijn en het ontstekingsproces
- het bevorderen van de doorbloeding waardoor afvalstoffen worden afgevoerd en nutriënten kunnen worden aangevoerd
- het kraakbeen en bot zo gezond mogelijk te houden
- ondersteunen van een normale hoefgroei
Niet alle supplementen kunnen veilig naast medicatie gebruikt worden.
Neem contact op voor een persoonlijk, deskundig advies!
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
