Ieder dier heeft wormen in zijn darmen. Ze maken onderdeel uit van het darmmicrobioom. Als het er teveel worden, kunnen echter serieuze gezondheidsproblemen ontstaan. Daarom worden honden en katten ontwormd. Een ontwormingsmiddel is een medicijn en zoals bij alle medicijnen is het belangrijk er bewust mee om te gaan omdat er een risico is op bijwerkingen.
Dit artikel gaat over ontwormen bij honden en katten. We schreven al eerder over ontwormen bij paarden: 8 mythes over ontwormen bij paarden.
Het gevaar van wormen
Honden en katten komen met wormen besmet ter wereld en helemaal wormvrij zullen ze nooit worden. We zullen zogezegd met ze samen moeten leven.
Dat neemt niet weg dat wormen een gevaar voor de gezondheid kunnen zijn. Een worminfectie kan klachten in de maag en darmen geven en in ernstige gevallen kunnen de darmen erdoor verstoppen. Dit kan allerlei complicaties met zich meebrengen die levensbedreigend kunnen zijn. Sommige soorten wormen migreren door het lichaam, zoals door de longen. Dit kan ook ernstige schade geven. Als honden en katten daardoor luchtwegklachten krijgen is er vaak sprake van een hevige besmetting.
Soorten wormen in Nederland
Deze wormen komen voor in Nederland en hier wordt regelmatig tegen ontwormd:
- Spoelwormen
Spoelwormen migreren door het lichaam als larven. Als ze in de darmen komen, worden ze volwassen en scheiden ze eitjes uit. Mensen kunnen ook besmet raken met spoelwormen; voor kinderen kan dit gevaarlijk zijn.
Pups zijn gevoeliger voor spoelwormen dan volwassen honden. Ze kunnen dan een typisch bol buikje krijgen door de gasvorming.
Bij spoelwormen kunnen dieren diarree krijgen, braken, kuchen en in ernstige gevallen vermageren.
- Lintwormen
Lintwormen kunnen flinke schade aan de darmwand veroorzaken. Een veelvoorkomende besmetting is door vlooieneitjes. De eizakjes die een lintworm uitscheidt, kunnen irritatie aan de anus geven, de hond kan dan gaan ‘sleetje rijden’. Door de schade die de lintworm veroorzaakt, kan de opname van voedingsstoffen achteruit gaan. Een geval apart is de vossenlintworm. Deze komt in een klein deel van Nederland (en in een groot deel van de rest van Europa) voor. Deze lintworm kan gevaarlijk zijn voor mensen.
- Haakwormen
Er bestaan verschillende soorten haakwormen. De variant in Nederland geeft relatief weinig problemen en komt vooral bij dierenasiels, kennels en zwerfdieren voor. In ernstige gevallen kunnen ze problemen geven. Bij de hond kunnen de haakwormen uit Zuid -Europa vervelender zijn. Ze dringen via de huid aan de poten naar binnen, wat veel jeuk geeft. In de darmen kunnen ze darmontstekingen geven met bloederige, slijmerige ontlasting en bloedarmoede tot gevolg.
- Zweepwormen
Een bepaalde omgeving – denk hierbij aan een kennel – kan een risico zijn voor een besmetting met zweepwormen. De dieren kunnen bloed en slijm bij de ontlasting hebben. Deze klachten passen bij allerlei ontstekingen en andere klachten aan de darmen.
Hartwormen
Officieel komen hartworm (Dirofilaria immitis) nog niet in Nederland voor. De muggen die deze parasiet overbrengen zijn echter al wel gesignaleerd. Onze dieren gaan vaak mee op reis, en in grote delen van Zuid-Europa komt hartworm wel voor (zelfs zo dichtbij als het noorden van Frankrijk). Met het warmer worden van het klimaat is het waarschijnlijk slechts een kwestie van tijd totdat hartworm ook hier voorkomt.
Een infectie met hartworm kan levensbedreigend zijn. De wormen nestelen rond het hart en de longslagaders. Klachten kunnen zijn:
- Koorts
- Benauwdheid
- Vermoeidheid
- Vermagering
- Hoesten
- Hartritmestoornissen
Er zijn meerdere soorten wormen die bekend staan als ‘hartworm’. De Franse hartworm (Angiostrongylus vasorum) komt helaas nu wel in Nederland voor. Honden kunnen geïnfecteerd raken door het eten van slakken of kikkers.
Preventief ontwormen bestaat niet
Ontwormingsmiddelen doden wormen. Dit heeft een kort effect: als er later een infectie optreedt, werkt het ontwormingsmiddel niet nog even door. Als er geen teveel aan wormen is, is er geen probleem. Ontwormen als er geen infectie is, heeft dus geen nut. Het kan wel bijwerkingen geven en resistentie in de hand werken.
Wat zijn de problemen met overmatig ontwormen?
Hoewel ontwormingsmiddelen over het algemeen veilig zijn, kan ieder medicijn bijwerkingen geven. Bekende bijwerkingen zijn:
- Overgeven
- Diarree
- Kwijlen
- Gebrek aan eetlust
- Onrust
- Sloomheid
- Spiertrillingen
- (tijdelijk) verlies van coördinatie
- Jeuk en huidirritatie
Sommige rassen met de MDR1-mutatie zoals Collies en kruisingen daarmee kunnen overgevoelig zijn voor bepaalde ontwormingsmiddelen.
Alle middelen die afdodend werken op wormen hebben vanzelfsprekend grote impact op het darmmicrobioom. Gezonde darmen zijn een spil voor een goede gezondheid. Te vaak ontwormen zonder goede nazorg kan dan ook impact hebben op andere klachten, we zien bijvoorbeeld allergieën verergeren.
Resistentie van grote groepen wormen is gelukkig bij honden en katten nog geen groot probleem. In bepaalde regio’s of kennels kan het soms op kleinere schaal voorkomen. Bij andere diersoorten heeft onverantwoord ontwormen wel resistentie veroorzaakt. Het is niet ondenkbaar dat dit ook bij honden- en kattenwormen kan gebeuren.
Kan het ook anders?
Gelukkig wel! Ook in dit geval is meten weten. Ontlastingsonderzoek naar wormen geeft duidelijkheid of er ontwormd moet worden en zo ja, tegen welke beestjes.
Ontlastingsonderzoek kan via sommige dierenartspraktijken of via een laboratorium zoals Het Woud.
Ontwormen met natuurlijke middelen
Er zijn kruiden op de markt met een wormverdrijvend effect. Bij De Groene Os hebben we er bewust voor gekozen dit niet meer in het assortiment te hebben. Dit heeft verschillende redenen. Ten eerste lopen de onderzoeken naar de werkzaamheid van de kruiden erg uiteen. Als er echt een worminfectie is, moet je vaak lang behandelen met kruiden. Alle stoffen (natuurlijk of synthetisch) die wormen doden of afdrijven hebben een verstorend effect op de darmflora. Kruiden tegen wormen moet je vaak als een langere kuur gebruiken. Al met al best een impact op de darmen! Daarna is opnieuw onderzoek nodig om te zien of de infectie weg is.
Wij kiezen ervoor om alleen te ontwormen wanneer het nodig is en daarna de darmgezondheid weer op te bouwen zodat een nieuwe infectie voorkomen kan worden.
Pups en kittens
Voor pups en kittens adviseren we om in overleg met de dierenarts het standaard ontwormingsschema te volgen. Dit omdat wormen voor jonge dieren echt gevaarlijk kunnen zijn. Je kunt wel na de ontworming de darmflora ondersteunen met probiotica. Op latere leeftijd kun je dan overgaan op ontlastingsonderzoek.
Ook bij jonge dieren kunnen mensen doorslaan. Het hele eerste jaar iedere maand ontwormen is echt heel veel. Al vanaf 12 weken kun je beginnen met ontlastingsonderzoek!
Voorkomen van worminfecties
Wormen zijn altijd aanwezig en helemaal voorkomen is dus moeilijk, maar een grote infectie voorkomen, daar kun je wel degelijk maatregelen voor nemen!
- Zorg voor een goede darmgezondheid. (Als de darmflora een optater heeft gehad, bijvoorbeeld door ontwormen of andere medicatie, zorg dan voor een probioticakuur van ten minste een maand.)
- Zorg voor hygiëne: laat je hond uit in een omgeving waar poep wordt opgeruimd en voorkom dat hij ontlasting kan eten. Voor de kat zorg je natuurlijk voor een schone kattenbak.
- Zorg dat rauwvleesvoeding diepgevoren is (geweest), dit doodt veel parasieteneitjes.
- Voorkom als het kan het eten van muizen, slakken en andere prooidiertjes, dit kan een bron van besmetting zijn.
- Voorkom een vlooienbesmetting.
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
