Diabetes komt helaas regelmatig voor bij katten. Ongeveer één op de 200 katten krijgt het en daarbij gaat het in bijna alle gevallen om diabetes type 2. Van deze katten is 75% tussen de 8 en 13 jaar en de meeste zijn katers.
Wat is diabetes?
Er bestaan verschillende typen diabetes. Daar kun je hier meer over lezen.
Bij diabetes type 1 maakt de alvleesklier geen insuline meer aan, bij diabetes type 2 maakt de alvleesklier nog wel insuline aan, maar reageert het lichaam er onvoldoende op. Deze vorm van insulineresistentie kan ontstaan bij het ouder worden en de symptomen kunnen verminderen als de kat afvalt.
Insuline wordt aangemaakt door de alvleesklier (Latijnse naam: pancreas) en is een hormoon dat de lichaamscellen helpt om energie op te nemen in de vorm van glucose. Dit glucose wordt ook bloedsuiker genoemd.
De afgelopen decennia is het aantal katten met diabetes enorm toegenomen. Hoe zou dat toch komen?
Wat zijn de gevolgen van diabetes?
Door het daadwerkelijke tekort aan insuline – of door het door de lichaamscellen niet meer reageren op insuline – blijft er te veel suiker in het bloed zitten. Eerst maakt het lichaam dan extra insuline aan, maar na verloop van tijd juist steeds minder.
Hyperglycemie
De voortdurende verstoring van de glucoseopname in het lichaam veroorzaakt hyperglycemie: een te hoge bloedsuikerspiegel waardoor dieren zich erg naar kunnen gaan voelen.
Verstoring eiwitopname
Het tekort aan insuline verstoort de mogelijkheid van de lever en het spier- en vetweefsel om koolhydraten, vet en eiwitten op te nemen. De kat zal algeheel verzwakken. Dat is vaak te merken aan lusteloosheid, moeite hebben met springen en het door de achterpoten zakken.
Verstoring vochthuishouding
Het teveel aan glucose zal via de urine uitgescheiden worden en veroorzaakt verstoringen in de vochthuishouding. Je kat zal daardoor veel drinken (en plassen) en gewicht verliezen.
Leververvetting
Door snel afvallen kan er vet in het bloed komen en dat verstoort de normale leverfunctie. Uit de lever kunnen dan vrije vetzuren worden gemobiliseerd waardoor feline hepatische lipidose – oftewel een leververvetting – kan ontstaan. Als de opeenhoping van vetten in de lever lang duurt kan dat tot leverfalen leiden. Dit kan een fatale afloop hebben.
Schade aan immuunsysteem, bloedvaten en ontstekingsgevoeligheid
Diabetes kan schade aan de bloedvaten geven, het immuunsysteem aantasten en de gevoeligheid voor ontstekingen verhogen. Bij katten met diabetes kunnen om deze reden vaker ontstekingen aan de urinewegen voorkomen.
Diabetes op tijd opmerken
Om een kat met diabetes de beste kans te geven op een lang en dierwaardig leven is het belangrijk alert te zijn op de vroege symptomen:
- Een goede eetlust hebben en toch afvallen (veel katten waarbij diabetes optreedt hebben eerst overgewicht)
- Spierverlies, vooral op de rug
- Moeite met springen (ergens op willen springen en dat niet halen)
- Vettige vacht met schilfers
- Veel drinken, veel plassen
- Veel eten of juist gebrek aan eetlust
- Sloomheid (veel slapen)
- Overgeven
Waarom hebben katten nu meer diabetes?
Er zijn een aantal oorzaken bekend van diabetes bij katten:
- Genetisch;
- Pancreatitis (alvleesklierontsteking) of een tumor aan de pancreas;
- Acromegalie (een groeihormoon producerende tumor in de hypofyse). Ongeveer 25% van de katten met suikerziekte heeft deze aandoening. Als de tumor verwijderd is, verdwijnt in de meeste gevallen de suikerziekte;
- Als onderdeel van de ziekte van Cushing, een aandoening waarbij er door de bijnierschors te veel glucocorticosteroïden (prednisonachtige stoffen zoals cortisol) worden aangemaakt;
- Medicijngebruik, vooral overmatig gebruik van prednison (glucocorticosteroïden) of de poezenpil;
- Amyloïde plaques (bepaalde eiwitfragmenten die een soort ontstekingsreactie in de hersenen aanrichten waarbij het afweermechanisme schade aanricht aan de neuronen).
De afgelopen decennia is er veel veranderd in het voer en medicijngebruik bij katten. Mogelijk dat dit factoren zijn die meespelen waarom er nu meer katten met diabetes zijn. Daarnaast zijn de diagnostische mogelijkheden natuurlijk ook verbeterd.
De belangrijkste risicofactoren voor diabetes staat hier nog niet tussen, die zijn namelijk
- Overgewicht
- Verkeerde voeding (voeding met te veel koolhydraten)
Katten zijn obligate carnivoren en hun hele stofwisseling is gericht op het efficiënt gebruik van eiwitten en is niet toegerust voor het verteren van grote hoeveelheden koolhydraten!
Het behandelen van diabetes bij de kat
Bij ernstige gevallen moet er insuline worden bijgespoten, maar veel dieren kunnen zonder. Daarnaast is er veel te doen aan de achterliggende oorzaken van diabetes. Het is dus meestal goed te behandelen!
Het voer voor katten met diabetes
Expert op het gebied van gezonde voeding voor honden en katten is dierenarts Tannetje Koning. Zij heeft een hele uitleg op haar website staan over de behandeling van katten met diabetes.
Als eerste moet de voeding worden aangepakt. Katten horen geen koolhydraten te eten. Dat betekent dat het logische keus wordt om katten vers vlees te gaan geven. Als je kat dat niet wil eten, stap dan in ieder geval over van droge brokjes op nat voer uit een blikje of zakje. Droge brokken bevatten per definitie veel te veel koolhydraten. Ook die speciaal voor katten met diabetes. Van blikvoer verschilt het gehalte. Er zijn soorten met hoofdzakelijk vlees die een redelijk laag koolhydraatgehalte hebben.
Het aanpassen van het voer heeft meerdere doelen
- Inname van voedsel verminderen en de energie-inname (vooral koolhydraten) in balans brengen met de insuline. Let hierbij wel op: als er sprake is van een leververvetting, mag je dier juist niet meer afvallen, maar moet het goed blijven eten!
- Zorgen voor een dieet dat rijk is aan eiwitten en laag aan koolhydraten. Afhankelijk van de patiënt moet het ook laag aan vet zijn om de pancreas te ontzien. Ga daarin niet te ver, helemaal geen vet geven kán niet en is hartstikke ongezond.
- Consistentie is belangrijk voor het instellen van de insuline en je kat zo stabiel mogelijk te houden. Ga daarom terug naar één soort voer.
- Zowel triglyceriden (een soort vet in het bloed dat gebruikt wordt in de energievoorziening) als koolhydraten zijn afhankelijk van insuline. Het voeren van maaltijden zou getimed moeten worden op de insulinepiek. Hierdoor kan het voorkomen dat er vaker dan 2 maal per dag gevoerd moet worden.
- Katten die te dun zijn of goed op gewicht moeten veel eiwitten binnenkrijgen, zeer weinig koolhydraten en voer dat consistent graag gegeten wordt. Iedere dag moeten ze dezelfde calorie-inname krijgen.
- Voor katten met overgewicht geldt voor een groot deel hetzelfde, behalve dat ze écht moeten afvallen. Dit moet zeer geleidelijk gebeuren, anders kan er een leververvetting ontstaan.
Andere maatregelen voor katten met suikerziekte
Naast zorgen dat de stofwisseling weer meer in balans komt, zijn er nog andere factoren die je kunt beïnvloeden om je kat zo happy mogelijk te houden. Een van de belangrijkste tips is om te zorgen voor dagelijkse voldoende activiteit. Lichaamsbeweging kan namelijk de insulinebehoefte verlagen.
Om op lange termijn complicaties van de gevolgen van diabetes zoveel mogelijk te voorkomen is het belangrijk om de algehele gezondheid te ondersteunen. Daarmee begin je natuurlijk met goede voeding. Daarnaast zijn extra vitaminen en mineralen aan te raden.
Kruiden
Ook kruiden kunnen helpen om de algehele gezondheid te ondersteunen, ontstekingen te voorkomen, bloedglucose te reguleren en de pancreas zo gezond mogelijk te houden.
Kruiden die hiervoor in aanmerking komen:
- Fenegriek (Trigonella foenum-graecum) helpt om bloedglucose te verlagen. Verder is het een versterkend kruid dat veel nuttige voedingsstoffen bevat.
- Meidoorn (Crataegus oxyacantha) is bij uitstek een kruid voor hart en bloedvaten. Het beschermt de bloedvaten tegen schade.
- Paardenbloem (Taraxacum officinalis) en artisjok (Cynara scolymus) ondersteunen een gezonde vochtbalans en zijn leverbeschermend.
- Vliezige hokjespeul (Astragalus membranicus) reguleert het immuunsysteem en is een tonicum voor het hart. Het ondersteunt een gezonde bloeddruk en vochthuishouding.
Antioxidanten uit bijvoorbeeld duindoorn of bosbes kunnen ook een goede toevoeging zijn om ontstekingen te verminderen en je kat zo gezond mogelijk te houden.
Bepaalde kruiden uit de Traditionele Chinese Geneeskunst kunnen ondersteuning bieden. Denk dan bijvoorbeeld aan rehmannia.
Ook voedingsstoffen – en dan vooral mineralen zoals magnesium en MSM (organische zwavel) – kunnen de insulinegevoeligheid verbeteren.
Bronnen
Wynn SG, Fougère BJ. Veterinary Herbal Medicine. Mosby Elsevier, 2007, Missouri, ISBN 978-0313-02998-8.
Fraser, Bergeron, Mays & Aiello, The Merck Veterinary Manual 7th Edition, Merck & Co, 1991, Rahway, ISBN 911910557
Tilley LP, Smith Jr. FWK,Blackwell’s Five-minute Veterinary Consult: Canine & Feline fourth edition, Blackwell Publishing, 2007, Iwa, ISBN 978-0-470-96136-0
Medisch Centrum Voor Dieren Amsterdam
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
