Open een paardenforum en de vragen over peesblessures vliegen je om de oren. En dat is niet zo gek, want herstellen van een peesblessure kost vaak veel tijd en de meeste paarden blijven er daarna nog lang gevoelig voor. Het komt zelfs regelmatig voor dat paarden om deze reden worden ingeslapen.
1.Welke peesproblemen bestaan er?
Pezen zijn stugge weefsels met weinig doorbloeding. Ze zijn de verbinding tussen de botstructuren en de spieren en zorgen zo voor beweging. In de praktijk wordt vaak ook over pezen gepraat als er ligamenten (banden van bindweefsel om een gewricht) bedoeld worden.
Pezen kunnen beschadigd raken en scheuren. In het ergste geval is de pees dan geheel of gedeeltelijk letterlijk gescheurd (ook wel peesklap genoemd). Bij honden en katten komt dit zelden voor. Het wordt wel eens gezien bij bijvoorbeeld Greyhounds die voor hondenrennen gebruikt worden. Ook gewrichtsbanden zijn gevoelig voor beschadigingen, met name de kruisbanden in de knie.
Pezen en banden kunnen ook overbelast raken: de weefsels zijn dan geïrriteerd, maar nog niet stuk. Overbelaste pezen kunnen gaan ontsteken, dit wordt een tendinitis genoemd. Ook allerlei structuren eromheen kunnen ontsteken, denk aan een peesschedeontsteking (tenosynovitis). Peesblessures zijn het meest berucht in de paardenwereld, maar ook bij andere dieren komen ze uiteraard voor.
2. Wat zijn de kenmerken van peesblessures?
Wanneer er sprake is van een peesblessure wordt dit meestal opgemerkt doordat het dier gaat kreupelen. Dit kan variëren van acuut tot een meer sluipend proces. Ook de ernst van de kreupelheid is heel wisselend. In de herstelfase, die behoorlijk lang kan duren, is de kreupelheid soms al helemaal verdwenen, terwijl de pees nog niet hersteld is.
Er is meestal een verdikking waar te nemen en plaatselijk warmte te voelen rond het gebied van de blessure. Bij paarden komen peesblessures het meeste voor aan de voorbenen. De zwelling is dan vaak te zien aan de achterkant van het pijpbeen. Wanneer er een banaanvormige zwelling te zien of te voelen is aan de achterzijde van het voorbeen dan is er een blessure aan de oppervlakkige buigpees. Is er meer zwelling te zien naar de zijkanten van het voorbeen dan is er een blessure aan een pees die dieper ligt (vaak de diepe buiger).
3. Waardoor wordt het veroorzaakt?
Peesblessures kunnen wisselende oorzaken hebben en vaak is het een combinatie van factoren.
Paarden
Bij een paard is het van belang om de training goed op te bouwen. Te plotselinge hoge belasting kan schade aan de pezen geven. Ook de ondergrond waarop getraind wordt is belangrijk. Berucht is zwaar (duin)zand, maar ook het strand kan belastend zijn of een niet goed onderhouden rijbak. Het in een hoog tempo rijden op een te harde ondergrond kan ook problemen geven. Opbouwen is noodzakelijk, dus niet vanuit het niets een zware rit door de duinen naar het strand maken. Na de rit uit laten stappen op een harde, vlakke ondergrond is aan te raden.
Door langdurig te zwaar/verkeerd trainen kan peesweefsel geïrriteerd raken en uiteindelijk beschadigen. Over beenbescherming bij paarden verschillen de meningen. Bepaalde producten bieden wel bescherming tegen een trauma van buitenaf, bijvoorbeeld een paard dat zichzelf aantikt met de achterhoeven of een trap van een ander paard krijgt waarbij een beschadiging optreedt. Maar beenbescherming (en vooral bandages) kan ook juist de doorbloeding belemmeren wat een averechts effect heeft.
Wat bij paarden nogal eens vergeten wordt is dat de hoefsmid grote invloed heeft op de stand van het paardenbeen en dus van de mate van belasting van onder andere de pezen. Bij te snelle en/of te grote verandering in de stand van de hoef, kunnen de pezen onder grote druk komen te staan. Om te voorkomen dat een blessure ontstaat of dat een oude blessure terugkomt is een goede hoefsmid onontbeerlijk. Het is van belang om dus op tijd een afspraak met de hoefsmid te maken en niet pas als de hoef eigenlijk al te lang is.
Om pezen en banden sterk te maken en te houden is vrije beweging voor paarden van het allergrootste belang!
Honden
Honden kunnen in hun enthousiasme plotselinge bewegingen maken en daarbij kan schade aan pezen en banden ontstaan. Ook honden die worden ingezet voor de sport kunnen met peesblessures te maken krijgen. Wat voor paarden geldt, geldt ook hier: de belasting gedoseerd opbouwen. Het is verstandig om daar ook rekening mee te houden bij jonge honden (met name van grote rassen) en bij honden die gevoelig zijn voor blessures. Een verkeerde stand kan het bewegingsapparaat ook te veel belasten; soms kan de oplossing zo simpel zijn als op tijd knippen van de teennagels.
Katten
Bij katten komen peesproblemen niet zo veelvuldig voor, maar een peesblessure na het verkeerd neerkomen na een sprong of val is natuurlijk niet ondenkbaar.
4. Hoe kan ik het herstel ondersteunen?
Het herstel van een peesblessure kan ondersteund worden met natuurlijke middelen. Inwendig kan er gebruik gemaakt worden van kruiden zoals Boswellia (voor het remmen van ontstekingen in het bewegingsapparaat) en wijnruit (voor het bevorderen van de afvoer van een teveel aan vocht en afvalstoffen zoals ontstekingsmediatoren).
Extra vetzuren zoals omega 3 hebben een positief effect op het bewegingsapparaat en zijn zeker een goede aanvulling. Uitwendig kunnen smeermiddelen verlichting bieden door de doorbloeding te bevorderen en af te leiden van de pijn.
Bij meer chronische gevallen kan er gedacht worden aan kruiden die een milde pijnstillende werking hebben. Voorbeelden hiervan zijn Yucca filamentosa (palmlelie), Zingiber officinalis (gember) en Rosmarinus officinalis (rozemarijn). Wanneer de pezen moeten worden aangesterkt secundair aan een gewrichtprobleem, kan een supplement met extra bouwstoffen uitkomst bieden. Er worden dan extra aminozuren en andere voedingsstoffen gegeven waardoor herstel aan het bewegingsapparaat bevorderd wordt. Door sterkere spieren worden de gewrichten beter gestabiliseerd en kunnen pijnklachten verminderen wat weer een positieve invloed heeft op de beweegbaarheid.
