Goed werkende darmen zijn voor een konijn letterlijk van levensbelang. Jammer genoeg geven zowel de anatomie als de leefomstandigheden alsook het karakter van het konijn zoveel aanleiding voor darmproblemen, dat je soms verbaasd bent dat het nog zo vaak goed gaat.
Als een konijn écht darmproblemen heeft zoals verstopping, een gasbuik of diarree moet je er gewoon mee naar de (holistisch) dierenarts, het liefst naar eentje die echt deskundig en ervaren is op het gebied van konijnen. Totdat je daar terechtkunt zijn er wel dingen die je alvast kunt doen, maar bij serieuze darmklachten heb je gewoon professionele ondersteuning nodig. Maar je kunt als konijnenmens wel een heleboel doen om darmproblemen ofwel te voorkómen ofwel ervoor te zorgen dat ze niet escaleren.
Anatomie
Om even helder te krijgen waarom er zo makkelijk darmproblemen ontstaan, is het goed om te kijken naar de anatomie en de normale spijsvertering van het konijn. Een konijn heeft, zoals het een planteneter betaamt, zeer lange darmen, die echter ook nog dun zijn en uiteraard flink opgerold in de buik liggen. De onverteerbare vezels worden vanuit de dunne darm gelijk doorgestuurd naar de dikke darm en komen als mooie, ronde, droge keutels naar buiten. De beter verteerbare delen gaan een andere weg: die worden vanuit de dunne darm eerst naar de blindedarm gestuurd en met behulp van bacteriën omgezet in een goed-verteerbare brij die daarna naar de dikke darm gaat. Daarvandaan worden ze uitgepoept in de vorm van kleine, vochtige, glimmende ‘druiventrosjes’ die, in tegenstelling tot de droge keutels, duidelijk naar poep ruiken.
Blindedarmkeutels
Het bijzondere is nu, dat konijnen deze blindedarmkeutels weer opeten, hetzij rechtstreeks uit de anus, hetzij van de grond. Deze keutels zitten vol met vitamines en mineralen en smaken bovendien, als je het konijn mag geloven, héérlijk! Als je je konijn met een verzaligd gezicht of met een trekkend velletje ergens op ziet smakken terwijl je zeker weet dat je niet net iets heel lekkers hebt uitgedeeld, maar dat het hoogstwaarschijnlijk de blindedarmkeutels zijn die genietend worden opgepeuzeld. Dit is echt een heel belangrijk onderdeel van het proces, want als de blindedarmkeutels niet gegeten worden kan dit leiden tot ernstige voedingstekorten.
In alle stadia van het spijsverteringsproces kan het mis gaan. En het lastige is dat konijnen heel erg slecht zijn in het laten zien van pijn of het zich niet lekker voelen. Dus als ze dan eindelijk laten zien dat ze klachten hebben moet je dat echt serieus nemen en gelijk actie ondernemen!
Uiterlijk waarneembare klachten zijn bijvoorbeeld:
- niet willen eten
- een opgezwollen, hard buikje of een uitstulpende maag
- kleine, droge, harde keutels of helemaal geen keutels
- een konijn dat stil is, snel ademt, zich terugtrekt in een donker hoekje, tandenknarst, onrustig is, steeds gaat verliggen
- een partner die in de bovengenoemde situatie zijn/haar partner volledig met rust laat
- blindedarmkeutels die niet opgegeten (kunnen) worden
- hiermee wordt dus niet een wat dun uitgevallen blindedarmkeutel bedoeld, maar echte plakken waterdunne ontlasting
Tenzij je een zeer ervaren konijnenmens bent, zijn dit allemaal redenen om zo snel mogelijk naar de dierenarts te gaan.
Voor meer medische info kun je hier terecht. Het is zeer aan te raden om tijdig, dus als er helemaal geen sprake is van een darmprobleem, de informatie op deze site eens goed door te lezen en je deze echt ‘eigen’ te maken. Ziektes komen bij konijnen vaak onverwacht en zijn nogal eens heftig. Hoe steviger je dan zelf in je schoenen staat, hoe beter het is voor jezelf en je konijn.
Leefomstandigheden
Net als bij mensen is beweging verschrikkelijk belangrijk voor een goede darmwerking. Als het hieraan ontbreekt doordat konijnen ongeveer dag en nacht in een hokje van 1 meter bij 60 centimeter zitten, heeft dit invloed op met name de darmperistaltiek. Veel mensen die konijnen als huisdier hebben zijn niet in de gelegenheid om hun konijnen 24/7 los te laten lopen. Zorg dan in elk geval voor een grote ren, al dan niet aansluitend aan het konijnenhok, waar ze minimaal een aantal uren per dag kunnen uitlopen.
Probeer je konijnen te verleiden tot een actief leven d.m.v. speelgoed of een wisselende manier van eten aanbieden. Midden op de dag zijn konijnen naar hun aard minder actief, maar aan de randen van de dag kunnen ze, als ze de kans krijgen, lekker actief zijn. Als ze daar de ruimte voor krijgen zal dat niet alleen invloed hebben op hun humeur en hun sloopgedrag, maar ook op hun spijsvertering!
Karakter
Het kan niet vaak genoeg gezegd worden: konijnen zijn prooidieren. Ze laten pas zien dat ze ziek zijn of pijn hebben als het écht niet anders kan. Verder verbijten ze hun narigheid liever, maar op de een of andere manier komt het er dan toch uit.
Haken aan kiezen, loszittende tanden, een infectie aan de urinewegen, een blaassteen, stress over de kat van de buren, over een met veel lawaai en getoeter langs rammelende vrachtauto of een lawaaiig verlopend kinderfeestje: al die dingen kunnen je konijnen uit hun evenwicht brengen met darmproblemen tot gevolg.
Deze factoren zijn het moeilijkst te controleren, omdat je als mens zijnde vaak niet aanvoelt wat stress kan veroorzaken bij je konijnen en daardoor dus achter de feiten aanloopt. Het helpt wel om je konijnen op een ontspannen manier met een veelheid van indrukken in aanraking te brengen en daarbij vrolijk en geruststellend aanwezig te zijn. Daar zijn konijnen heel gevoelig voor! Als je konijnen langduriger aan stressvolle situaties blootgesteld moeten worden, bijvoorbeeld bij verhuizing, vakantie of de jaarwisseling is het zinvol om een natuurlijk kalmerend middel in te zetten.
Ondersteunende middelen
Maar er zijn meer ondersteunende middelen die je kunt toepassen als een van je konijnen problemen heeft met zijn darmen.
Kruiden ter voorkoming en herstel
Thee van fenegriek, venkel, citroenmelisse of kamille kan een krampstillende werking hebben. Fenegriek verzorgt bovendien de darmen en herstelt de eetlust. Veel kruiden die konijnen normaal gesproken graag eten, zoals weegbree en paardenbloem, hebben een gunstige invloed op de spijsvertering.
Zowel bij dunne ontlasting, om ontlasting zachter te maken, tegen gasvorming of op het moment dat je konijn zo ziek is dat het niets wil eten, kun je uitwijken naar een tinctuur zoals Darm Compositum. Hierin zijn kruiden verwerkt die de darmwerking normaliseren. Als je konijn weer helemaal fit is en lekker eet en drinkt kun je hem, door het dagelijks aanbieden van een gevarieerde portie kruiden, zo goed mogelijk ondersteunen bij het voorkomen van nieuwe darmproblemen.
Verse of gedroogde kruiden als dille, peterselie, selderij, brandnetel, weegbree, paardenbloem en melisse helpen om de darmflora gezond te maken of te houden.
Celzouten
Ieder konijnenmens zou eigenlijk een paar verschillende celzouten in huis moeten hebben. Er bestaan 27 celzouten en ze hebben allemaal hun waarde, maar sommige ervan zijn juist voor konijnen met darmproblemen erg belangrijk.
Los per celzout een tabletje op in wat water en geef dat met een spuitje te drinken aan je konijn. Je kunt dit elk uur herhalen, ook in combinatie met de medicijnen van de dierenarts.
ORS
Veel konijnen knappen enorm op van ORS. Dit is een elektrolytische oplossing, een middel dat normaal gesproken gegeven wordt bij diarree en daardoor bij dreigende uitdroging. In de praktijkt blijkt dat de werking echter veel breder is. Konijnen met buikpijn vinden lauwe ORS vaak heerlijk en kunnen er helemaal van opleven. Het extra vocht dat ze binnenkrijgen met ieder spuitje ORS is zowel bij verstopping als bij diarree waardevol. Je kunt ORS zelf maken van 200 ml gekookt water waar je 1 theelepel suiker aan toevoegt en een kwart theelepel (keltisch zee)zout. Alles goed op laten lossen en af laten koelen tot lauw. Om het iets lekkerder te laten smaken kun je er een paar druppeltjes appelsap in doen. ORS is ook als kant-en-klaar poeder te koop, maar let er dan op dat je een merk koopt zonder veel kunstmatige toevoegingen.
Megacolon
Een bijzondere vorm van darmproblemen zie je bij konijnen met een z.g. megacolon. Hier is echter zoveel over te zeggen, dat dit niet binnen deze blog past. Daarover een andere keer dus graag meer!
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
