Naast corona houdt de eikenprocessierups de gemoederen flink bezig. Inmiddels is wel bekend dat de brandhaartjes van deze rups enórme jeuk bij mensen en dieren kunnen geven. Als de irriterende haartjes in ogen, mond of luchtwegen komen, kunnen de problemen nog veel groter zijn. Voor honden, katten, konijnen en paarden is er serieus gevaar.
De opmars van de eikenprocessierups
De eikenprocessierups is een van de rupsen die door z’n brandharen flinke jeuk kan veroorzaken. Er zijn er namelijk meer van (zoals de welklinkende bastaardsatijnrups), maar die zijn wat minder in aantal dan de eikenprocessierups. Voor de behandeling maakt het niet veel uit.
Er zijn verschillende redenen waarom deze rupsen de afgelopen jaren zo’n opmars hebben kunnen maken. Een daarvan is dat door klimaatverandering ook in Nederland de temperaturen omhoog gaan waardoor dieren vanuit het zuiden van Europa zich nu ook meer dan prima thuis voelen in ons niet meer zo koude kikkerlandje.
Daarnaast is door de verstedelijking en het gebruik van pesticiden de natuur behoorlijk verstoord. De natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups hebben het moeilijk waardoor de rupsen lekker hun gangetje kunnen gaan.
Nachtvlinder
De eikenprocessierups doorloopt een aantal verpoppingen tot het een nachtvlinder wordt. Als rups is zo’n beestje natuurlijk kwetsbaar en daar zijn die brandharen voor. Als de rups zich bedreigd voelt, bijvoorbeeld door een snuffelende hond, kan het de haren zelfs afschieten als verdedigingsmechanisme.
Maar ook minder direct contact kan de beruchte klachten veroorzaken. De rupsen hebben graag nesten hoog in de bomen en de haren die vanaf daar met de wind worden meegevoerd, hebben een groter bereik. Bovendien kunnen die weggewaaide haartjes nog maanden tot jaren later irritatie geven.
Symptomen bij dieren
De meest voorkomende klacht bij mens en dier is intense jeuk. Als je meer wilt lezen over klachten van de eikenprocessierups bij mensen, raad ik dit blog aan.
De meeste klachten zie je van mei tot september. Bij alle dieren is heftige jeuk het meest opvallend. Hoewel dieren door hun vacht (hoe meer vacht hoe beter) iets meer beschermd zijn dan mensen, kunnen ook bij honden en katten rode bultjes op de huid of in de mond ontstaan. Verder kun je roodheid en zwellingen aan huid, lippen, tong en ogen zien. Dieren gaan vaak kwijlen en speekselen.
Ook ademhalingsproblemen zoals benauwdheid en hoesten kunnen optreden als de brandharen in de luchtwegen komen. Ook kokhalzen en braken (honden, katten) is mogelijk.
Er lijkt een grote individuele gevoeligheid te zijn. Sommige dieren ontwikkelen veel heftigere (allergische) klachten dan andere. Als er sprake is van benauwdheid en zwelling, moet je de dierenarts bellen. Als je dier gevoelig is of met heel veel brandharen in contact is gekomen, kan een levensbedreigende situatie ontstaan.
Uitdagingen per diersoort
Bij paarden kan er diarree of koliek ontstaan. Mogelijk gebeurt dit wanneer er brandharen in het voer (zoals hooi) terecht zijn gekomen. In het buitenland zijn er miskramen bij drachtige merries gerapporteerd door ontstekingsreacties in het lichaam.
Bij honden moet er extra gelet worden op ontstekingen aan de tong, in ernstige gevallen kan deze zelfs afsterven.
Ook katten kunnen met hun nieuwsgierige aard in aanraking komen met de brandharen. Bij hen zie je vooral rode ontstoken ogen en benauwdheid. Door de dikke vacht komen de brandharen minder snel op de huid, maar katten kunnen wel de brandharen oplikken of via de vacht naar binnenshuis verspreiden.
Ook buitenkonijnen kunnen last krijgen met name op de pootjes en kop. Let vooral op met de plaatsing van het buitenverblijf. Vermijd eikenbomen en houd rekening met de wind.
Wat te doen bij klachten?
Als je dier benauwd is of een heftige (allergische) reactie heeft, bel dan de dierenarts. Die kan medicatie geven om de klachten wat tegen te gaan zodat er geen weefsel afsterft en pijn vermindert.
Bij mensen wordt geadviseerd om de huid van de brandhaartjes te strippen met plakband. Bij dieren met veel vacht gaat dit natuurlijk niet zo goed. Dan kun je een kledingroller gebruiken. Daarna spoel je uitvoerig met veel lauw water de vacht en de bek. Voorkom dat er water in de keel van je dier loopt en zorg er ook voor dat je dier het water niet op kan drinken.
Ook de ogen moet je spoelen, voorkom wrijven, dat verspreidt de irritatie alleen maar meer.
Als de huid geïrriteerd is kun je deze behandelen met aloë vera. Hier bestaan speciale middelen voor, maar je kunt ook een aloë-vera-plant kopen, een stengel afsnijden, het buitengedeelte van het blad verwijderen en smeren maar. Voor sommige dieren zijn de buitenkant van het blad en de wortels giftig, de binnenkant kan uitwendig wel gebruikt worden.
De verschijnselen verdwijnen na maximaal 2 weken.
Help de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups!
Op de lange termijn willen we natuurlijk graag minder last van eikenprocessierups. Momenteel wordt er veel bestreden. Dit moet door een professional gebeuren. Ga zeker niet met gif of plakstrips aan de gang. Hier help je namelijk ook de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups mee om zeep! En als we die nou juist helpen, hebben we op de lange termijn minder last van de eikenprocessierups.
Sluipwespen leggen hun eitjes in het lichaam van de rups. De larven hiervan eten de rups stukje bij beetje op. Koolmezen, mussen en kauwen voeren hun jongen de rupsen. En vleermuizen eten de vlinders voordat zij eitjes kunnen leggen. Deze natuurlijke vijanden van de rups zorgen op een duurzame en biologische wijze voor een gezond ecosysteem. Door in je eigen tuin of straat nestkasten, insectenhotels of vleermuiskasten te plaatsen, trek je de natuurlijke vijanden van de rups aan en kan deze op een natuurlijke wijze bestreden worden. Daarnaast is voldoende beplanting ook van belang, met name besdragende struiken waar vogels dol op zijn.
De afgelopen jaren is er een flinke mezensterfte gaande, mogelijk spelen anti-vlooienmiddellen hier een belangrijke rol in. Zorg dus dat vlooiengif niet in de natuur komt, bijvoorbeeld door goed bedoeld de haren van je net ontvlooide hond of kat buiten voor de vogeltjes op te hangen.
Klachten voorkomen
Niet alles is te voorkomen. Zeker als je kat buiten naar buiten gaat, kun je haar moeilijk verbieden om in de buurt van eikenbomen te komen. Als je zelf eikenbomen op je terrein hebt, laat deze dan regelmatig checken door een boomverzorger.
Probeer met je hond of paard gebieden met veel eikenbomen te vermijden. Als toch doorheen loopt, lijn je hond dan aan. Kies een andere boom om onder te pauzeren.
Check je dieren op symptomen als je in een risicogebied bent geweest zodat je er op tijd bij bent.
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
