De afgelopen jaren is er veel te doen geweest rondom vetten. Vroeger werden alle vetten in het verdomhoekje gezet. Als je slank wilde zijn, moest je vooral geen vetten eten. Dergelijke trends kunnen leiden tot een disbalans in het eetpatroon en daarmee in de gezondheid. In onze natuurdrogisterij zien we dan superslanke vrouwen met enorme PMS- of overgangsklachten omdat ze hun best doen om alle vetten uit hun voeding te schrappen.
Het nut van vet
Gelukkig is het inmiddels tot iedereen doorgedrongen dat vet toch echt belangrijk is. Zowel mensen als dieren hebben het nodig. Het lichaam gebruikt vet voor:
- Energie
Het is een uitstekende energieleverancier. Een teveel aan vet wordt opgeslagen. - Isolatie tegen lage temperaturen
Denk aan een zeeleeuw versus een mager katje; dieren die te weinig vet in hun lijf hebben zijn kouwelijk. - Bescherming van organen
Vetopslag is belangrijk om organen te beschermen. - Vertering van vitaminen
Om de vetoplosbare vitaminen (A, D, E en K) op te nemen in de darm zijn vetzuren nodig. - Water
Bij de vertering van vet komt water vrij (ook wel metabool water genoemd).
Tekorten
Enkele symptomen die kunnen wijzen op een tekort:
- Vertraagde groei
- Hormonale klachten: verminderde vruchtbaarheid en prikkelbaarheid
- Huidafwijkingen (droge, schilferige huid, huidontstekingen)
Soorten vet
Als we over vetten praten, worden vetten en oliën bedoeld. Het enige verschil hiertussen is het smeltpunt rond kamertemperatuur (vast of vloeibaar). Een ‘vet’ bestaat uit één molecuul glycerol en één tot drie moleculen vetzuur. De correcte benaming is vetzuur, deze benaming houd ik in de verdere tekst ook aan. Er bestaan verschillende soorten vetzuren: verzadigde vetzuren, enkelvoudig onverzadigde vetzuren, meervoudig onverzadigde vetzuren en transvetten. Dan zijn er nog de vetachtige stoffen zoals cholesterol en lecithine. En ze zijn, op de transvetten (een type verzadigd vet) na, allemaal nodig.
Essentiële vetzuren
Voor mensen en dieren zijn linolzuur en alfa-linoleenzuur essentiële vetzuren. Voor katachtigen komt daar nog arachidonzuur bij. Essentieel betekent dat het lichaam geen trucje heeft om het zelf te maken. Deze stoffen moeten dus in voldoende mate in de voeding zitten. Essentiële vetzuren zijn belangrijk voor de structuur van de celmembranen, voor de opbouw van het hersenweefsel en het netvlies en voor de vorming van prostaglandines (hormoonachtige stoffen).
Prostaglandines komen in verschillende types voor en hebben een positieve of negatieve functie in het lichaam. Ze regelen stofwisselingsprocessen zoals ontstekingsreacties en immunologische processen, bloeddruk en bloedstolling.
Balans omega 3-6-9
De essentiële vetzuren linolzuur en arachidonzuur behoren tot de omega-6-groep en het essentiële vetzuur alfa-linoleenzuur tot de omega-3-groep. Nadat bekend werd dat deze omega’s belangrijk waren is de nadruk erg komen te liggen op omega-6-vetzuren. Sterk geraffineerde omega-6-oliën (zoals veel zonnebloemolie) zijn in overmaat echter helemaal niet zo gezond. Ja, ze zijn belangrijk, maar wél in de juiste kwaliteit en in verhouding tot omega 3 (en in mindere mate tot omega 9).
- Omega 3
De beste bronnen van omega 3 zijn lijnzaadolie en natuurlijk vette vis of visolie. Het lichaam heeft dit nodig voor het eicosapentaeenzuur (afgekort EPA en belangrijk bij het reguleren van immuunreacties en het gezond houden van het hart) en het docosahexaeenzuur (afgekort DHA en belangrijk voor het ontwikkelen van een goede zenuw- en hersenfunctie). Vis en visolie leveren EPA en DHA. Lijnzaadolie levert alfa-linoleenzuur waar het lichaam zelf EPA en DHA van kan maken. - Omega 6
Omega 6 levert linolzuur en het lichaam gebruikt dit om gamma-linoleenzuur (GLA) van te maken. GLA is een onderdeel van celmembranen en herstelt het prostaglandine-evenwicht. Het bevordert de aanmaak van de gunstige prostaglandines (type 1). Prostaglandine type 1 reguleert immuunreacties en hormonale systemen. - Omega 9
Ook wel enkelvoudig onverzadigde vetzuren genoemd. Het zijn geen echte essentiële vetzuren (omdat het lichaam ze zelf kan aanmaken). Toch zijn ze belangrijk. Oliezuur (bijvoorbeeld uit olijfolie en avocado) uit omega 9 heeft een gunstig effect op het cholesterol en helpt om hart- en bloedvaten gezond te houden. In een oliemengsel helpt omega 9 daarnaast het mengsel op een natuurlijke wijze te conserveren.
Omega 3-6-9
Een mengsel van lijnzaadolie, pompoenpitolie, olijfolie, teunisbloemolie en tarwekiemolie biedt een mooie variatie aan omega 3, 6, en 9.
Om een vegetarische olie te kiezen heeft een paar voordelen: het is een veel duurzamere optie dan visolie en voor planteneters zoals paarden is het natuurlijker om plantaardige oliën te eten. Daarnaast is visolie vaak verontreinigd met bijvoorbeeld zware metalen.
Als je je hond of kat graag omega 3 wilt geven, is het de meest logische optie om ervoor te zorgen dat dit in het voer zit. Dat kan door regelmatig vis op het menu te zetten. Het beste zijn dan kleine vette vissoorten zoals sardines. Deze visjes staan laag in de voedselketen waardoor ze minder zware metalen bevatten dan bijvoorbeeld grote roofvissen zoals tonijn of zalm.
Toepassingen omega 3-6-9
- Als gezond extraatje over het voer.
- Tijdens de dracht: voldoende EPA en vooral DHA zijn belangrijk voor de ontwikkeling van een gezond zenuwstelsel van de vrucht.
- Bij gedrags- en concentratieproblemen. DHA ondersteunt de hersen- en zenuwfunctie. Omega 3 heeft een aantoonbaar effect bij kinderen met ADHD. Onderzoeken met het toedienen van omega 3 wezen uit dat onder andere het handschrift van de kinderen verbeterde.
- Bij bewegingsklachten zoals artrose en (reumatoïde) artritis. Dit heeft te maken met de aanwezigheid van GLA en het kunnen maken van EPA voor het reguleren van immuunreacties.
- Bij visuele en neurologische problemen. Voldoende vet belangrijk de ogen te beschermen. De onverzadigde vetzuren ondersteunen daarnaast een gezond zenuwstelsel.
Oxidatie
Een nadeel van onverzadigde vetzuren is dat ze snel oxideren als ze eenmaal met zuurstof in aanraking zijn gekomen. Dit heeft te maken met de moleculaire structuur. Om deze reden zijn veel oliën vaak maar beperkt houdbaar. Bedorven olie in het voer kan juist ontstekingen in het lichaam doen toenemen. Om oxidatie te voorkomen zijn aan de oliën van De Groene Os natuurlijke vitamine E en soms ook rozemarijn toegevoegd. Deze beide stoffen gaan de oxidatie in de olie én in het lichaam tegen. Ze werken dus als een natuurlijke antioxidant.
Als het voer voor een groot deel uit vetzuren bestaat kan het nodig zijn om nog meer antioxidanten toe te voegen. Dit kan door er een Multivitaminen & Mineralen Complex naast te geven.
Teunisbloem
Olie van de zaden van de teunisbloem (Oenothera biennis) is een van de weinige oliën die gamma-linoleenzuur bevat. De toepassingen van deze olie zijn heel divers. Inwendig wordt het ingezet bij:
- Het herstellen van het hormonaal evenwicht, vooral bij vrouwelijke dieren. Voorbeelden zijn: overmatige hengstigheid of schijndracht.
- Allergische huidklachten. In landen om ons heen wordt teunisbloemolie zelfs officieel erkend bij de behandeling van atopisch eczeem.
- Gevoelige slijmvliezen, terugkerende blaasontsteking, luchtwegklachten zoals RAO en bronchitis. Vanwege de ontstekingsregulerende werking versterkt het de slijmvliezen.
Deze olie is uniek omdat het ook uitwendig gebruikt kan worden bij allergische huidklachten, kleine verwondingen en een droge huid. Het heeft dan vooral een voedende en ontstekingswerende werking. In een goede olie wordt ook vitamine E toegevoegd om oxidatie tegen te gaan.
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
