Diarree betekent dat er een verandering is in de ontlasting, zowel qua structuur, als qua vorm en frequentie. De term diarree is afkomstig van de Griekse woorden ‘dia'(door) en ‘reo’ (stromen) wat doorstromen betekent. In het geval van diarree zal de darminhoud dus sneller dan normaal het maagdarmstelsel passeren waardoor het lichaam minder goed water en voedingsstoffen opneemt.
Diarree is een van de meest voorkomende darmaandoeningen bij paarden.
Wat is er aan de hand bij diarree?
Dat kan drie oorzaken hebben: het kan te wijten zijn aan een verhoogde beweeglijkheid van het maagdarmkanaal, een verminderd water opnemend vermogen van de darm of een verhoogde afgifte van vocht en elektrolyten in de darm. Elektrolyten zijn lichaamszouten die essentieel zijn voor het goed functioneren van het lichaam. Ze zijn onder andere betrokken bij het regelen van de bloeddruk, vochtbalans en zuurtegraad in het lichaam, maar ook bij het goed functioneren van de zenuwen en het samentrekken van de spieren zoals de hartspier.
Diarree bij paarden kan onschuldig zijn, maar kan evengoed een meer ernstige oorzaak hebben. Symptomen veroorzaakt door diarree variëren bijgevolg van mild tot levensbedreigend. In ieder geval verliest het paard vocht en voedingsstoffen waardoor zijn fysieke toestand snel achteruit kan gaan bij ernstige vormen van diarree. Het achterhalen van de oorzaak is dan essentieel om een juiste behandeling te kunnen instellen.
Oorzaken van diarree bij paarden
1. Zand
Paarden die continu op een schrale wei of een zandpaddock lopen, nemen meer zand op dan normaal. Dat hoeft niet per se een probleem te zijn omdat zand onder normale omstandigheden vlot wordt afgevoerd door het darmstelsel. Opname van te grote hoeveelheden zand, leidt echter tot ophoping van zand in de blinde of dikke darm en kan koliek en/of diarree veroorzaken met brijige mest of een natte staart tot gevolg.
Een gekend trucje om zelf te controleren of er te veel zand in de mest van jouw paard zit, is verse mestballen op te lossen in een lange handschoen gevuld met water. Na verloop van tijd zakt het zand naar de bodem af. Een klein beetje zand is helemaal ok, maar als de vingers van de handschoen compleet met zand gevuld zijn, loopt jouw paard risico op problemen hierdoor.
Je kunt de zandopname van je paard beperken door niet vanop de grond te voeren maar boven een stenen ondergrond of bak en door uitloop op een schrale ondergrond te vermijden.
2. Voeding
Het eten van iets dat beschimmeld of bedorven is of iets van je paard niet gewend is te eten, kan eveneens diarree veroorzaken. Maar het hoeft niet per se iets beschimmelds te zijn! Paarden kunnen platte mest krijgen door een plotse verandering van voer, of het nu over krachtvoer gaat of over gras. Een bekend voorbeeld is de overgang naar jong lentegras na een lange winter met alleen maar hooi. Een plotse rantsoenverandering verstoort de darmflora met diarree tot gevolg. De darmflora bestaat namelijk uit een precair evenwicht van miljoenen bacteriën, schimmels, gisten en wormen dat perfect is afgesteld op het soort voer dat het paard verteert.
Het goede nieuws is echter dat in al deze gevallen de diarree vanzelf overgaat zodra de verstoorde darmflora zichzelf hersteld heeft.
3. Gebitsproblemen
Hopelijk weet ook jij ondertussen dat een jaarlijkse check up van het paardengebit onontbeerlijk is. Tandproblemen kunnen namelijk leiden tot het ontstaan van haken en diastema’s (ruimte tussen twee tanden). Paarden kunnen daardoor last krijgen met kauwen waardoor grove stukken voer in de darm terecht komen. Aangezien goed kauwen een eerste belangrijke stap is in het verteringsproces, krijgen paarden die slecht kauwen last van spijsverteringsproblemen wat zich uit in onverteerde mest met veel water en een natte staart.
Een goede opvolging van het gebit en een aangepaste behandeling indien nodig voorkomt diarree of andere darmproblemen.
4. Stress
Veel paarden zijn gevoelig aan alle stress waarmee zij in onze tegenwoordige maatschappij geconfronteerd worden. Transport, een wedstrijd, verhuis, dierenartsbezoek, vuurwerk, … zijn allemaal stresssituaties die bij je dier diarree kunnen uitlokken. Dit is een reflex dat veroorzaakt wordt door het zenuwstelsel. We weten immers als mens allemaal dat als je zenuwachtig bent voor iets, je dan vaker naar het toilet moet lopen. Het is bij onze dieren niet anders!
Naast het feit dat dit om een reflexmatige reactie gaat, heeft stress ook op de darmflora een negatieve invloed met mestproblemen tot gevolg.
5. Worminfectie
Elk paard heeft wormen in de darmen zitten want ook zij maken deel uit van de darmflora. Toch kunnen wormen problemen veroorzaken als ze in te grote getale aanwezig zijn. Vooral bij jonge, opgroeiende paarden kunnen wormen leiden tot diarree en dan vooral de rode bloedworm. Deze beschadigt de darmwand met waterdunne mest tot gevolg. Jonge paarden kunnen van een zware bloedwormbesmetting serieus ziek zijn en binnen een paar dagen snel achteruitgaan. In sommige gevallen is infuustherapie nodig, naast het behandelen van de wormen zelf uiteraard.
Voorkomen is altijd beter dan genezen: doe regelmatig een mestonderzoek en ontworm indien nodig.
6. Salmonella
Salmonella is de meest voorkomende infectieuze oorzaak van diarree bij paarden. Paarden zijn hier vooral gevoelig voor als ze een verminderde weerstand hebben. Paarden kunnen er ook een drager van zijn zonder dat ze er zelf last van hebben. In sommige gevallen kan Salmonella een ernstige waterige diarree geven met koorts en/of bloedvergiftiging en is een intensieve infuus-behandeling noodzakelijk.
Salmonella is een zoönose: het is een ziekte die kan overgedragen worden van dier op mens. Het hanteren van een strikte hygiëne is hierbij dus zeer belangrijk.
7. Colitis X
Bepaalde medicijnen zoals antibiotica of ontstekingsremmers kunnen bij paarden leiden tot colitis X, een zeer acute en ernstige darmontsteking waarbij het aantal bacteriën in de darm zodanig is toegenomen dat de gifstoffen die zij produceren diarree en koorts veroorzaken. Sommige paarden kunnen hierdoor in shock geraken en zelfs overlijden.
Ook stress en plotse rantsoenveranderingen kunnen colitis X veroorzaken.
8. KPU
KPU (voluit: kryptopyrrolurie) is een stofwisselingsprobleem van de lever van het paard. Het ontstaat echter in het microbioom van de darm. Het is nog relatief onbekend, maar er komt steeds meer aandacht voor. Het kan (mede) een oorzaak zijn van allerlei klachten, zoals darmproblemen, mestwater, diarree, milde kolieken, opgeblazen buik en gasvorming, maar ook hoefbevangenheid en zomereczeem. Ook EMS of klachten die lijken op EMS kunnen voorkomen bij KPU.
KPU is een zogenaamde welvaartsaandoening, met een duidelijke link naar beweging en dieet.
Wil je meer lezen over deze aandoening? Dat kan hier.
Als je KPU bij je paard vermoedt, zijn er testen beschikbaar. Die vind je hier.
Behandeling van diarree bij paarden
In elk geval van diarree is het belangrijk om te voorkomen dat je paard uitdroogt. Je kunt de wateropname van je paard stimuleren door een geutje appelsap, appelazijn, munt of wortels aan het water toe te voegen. Is dit onvoldoende of is de diarree te uitgesproken, dan is een infuus met vloeistof nodig.
Als je dier ook sloom is, futloos, of koorts heeft, is de diarree ernstiger en kun je er maar beter een dierenarts bij halen. Er kan dan een vloeistofinfuus aangewezen zijn in combinatie met een correctie van de zuur-base-balans en elektrolytenverhouding. Door middel van een bloedonderzoek kan achterhaald worden wat je dier precies nodig heeft.
De rest van de behandeling is vooral afhankelijk van de oorzaak van de diarree zoals eerder beschreven. Verschillende reguliere middelen kunnen ingezet worden bij zeer ernstige diarree om de ontstekingsreactie in de darm te verminderen, toxische stoffen uit het maagdarmkanaal te verwijderen, de slijmlaag van de darm te beschermen en zo meer.
Bij mildere diarree kunnen natuurlijke middelen goede ondersteuning bieden.
In geval van diarree is het darmslijmvlies in meer of mindere mate geïrriteerd of beschadigd en dus meer doorlaatbaar. Dit zorgt dat een deel van de voedingsstoffen niet wordt opgenomen zoals normaal. Bovendien is bij diarree de beweeglijkheid van de darm toegenomen waardoor de darminhoud sneller passeert, minder vocht en nutriënten worden opgenomen en de mest bijgevolg meer water bevat dan anders.
Natuurlijke middelen
We kunnen met natuurlijke middelen het teveel aan vocht beter laten opnemen (zodat de ontlasting vaster wordt) én herstel van het darmslijmvlies ondersteunen.
Dat eerste kan met behulp van psylliumvezels die tot twintig keer hun eigen gewicht aan water kunnen opnemen. De husks (zaadhoesjes) van psyllium hebben hierbij een sterkere werking dan de zaden omdat zij veel meer voedingsvezels bevatten. Bijkomende pluspunten zijn dat psyllium een milde darmreinigende werking heeft en als prebioticum de lichaamseigen darmflora ondersteunt.
Herstel van het darmslijmvlies helpt mee om het overtollige vocht beter op te nemen en zorgt dat het lichaam de ingenomen voedingsstoffen op een correcte manier verteert. Dat kan door middel van verschillende kruiden zoals weegbree, kamille, potentilla en salie.
Zoals je gelezen hebt, gaat diarree altijd gepaard met een verstoring van de darmflora. Deze flora is laatste is echter ontzettend belangrijk voor zowel de algehele fysieke en mentale gezondheid als de immuniteit van je dier. Hoe dat precies zit, lees je hier.
Het terug in balans brengen van de darmflora is daarom een cruciale stap, niet alleen bij diarree, maar eigenlijk bij elk ziektebeeld en na elk medicijngebruik. Dat kan door middel van het toedienen van een pre- en probioticum. Een kwaliteitsvol product is wel noodzakelijk om daadwerkelijk een verschil te kunnen maken. Hoe je de kwaliteit van pre- en probiotca kunt beoordelen, lees je in dit artikel. Het is belangrijk om de darmflora voldoende lang te ondersteunen.
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
