Aandoeningen aan het spijsverteringskanaal komen veel voor bij paarden. Vooral koliek is berucht omdat het fataal kan aflopen en medeoorzaak kan zijn van andere klachten zoals hoefbevangenheid.
Wat is koliek?
Koliek is eigenlijk niet één ziekte, maar een verzamelnaam voor alle verschijnselen die optreden bij aandoeningen waarbij een paard pijn in de buik heeft. Het woord koliek betekent buikpijn en eigenlijk zouden we dus over koliekverschijnselen moeten spreken: symptomen die wijzen op buikpijn.
Koliekverschijnselen
Deze kunnen in ernst verschillen en treden meestal plotseling op. De meest bekende symptomen:
- Niet willen eten
- Onrust
- Krabben met de voorbenen
- Naar de buik kijken of trappen met de achterbenen
- Rondlopen, herhaaldelijk liggen en weer opstaan, weer liggen
Risicofactoren
- Veranderingen in huisvesting
- Veranderingen in dieet en mate van beweging
- Verminderde weidegang
- Te weinig toegang tot water
- Transport van het paard
Andere risicofactoren voor verstoringen in het maagdarmstelsel zijn het gebruik van verschillende medicijnen zoals antibiotica, prednison en ontwormmiddelen.
Soorten koliek
Er zijn verschillende soorten koliek:
- Krampkoliek
Hierbij trekt de dunne of dikke darm krampachtig samen. Er zijn veel verschillende oorzaken te noemen, vooral in relatie met voedsel, stress en huisvesting. - Koliek door spoelwormen
Deze vorm komt voor bij veulens. De spoelwormen kunnen verstoppingen in de darmen geven. Als hierbij niet snel wordt ingegrepen, kan een ruptuur ontstaan wat een fatale afloop kan hebben. - Verstoppingskoliek
Deze koliek gaat vaak samen met kramp- of gaskoliek en kan op meerdere plaatsen in het darmstelsel voorkomen. In overgangen en bochten kan hard materiaal zich ophopen. Voeding en gebrek aan beweging zijn belangrijke oorzaken. - Zandkoliek
Deze koliek ontstaat door grote hoeveelheden zand in de darmen. We hebben hier een apart artikel over geschreven. - Gaskoliek
Hierbij zijn er te grote hoeveelheden gassen in de darmen. Dit kan komen doordat er te veel gas wordt geproduceerd (bijvoorbeeld door plotselinge voerveranderingen), de darmflora verstoord is óf het gas door te weinig beweging niet wordt afgevoerd. - Koliek door een worminfectie
Een verwaarloosde worminfectie kan grote schade geven aan de darmwand en aan de aders die de darmen voeden. - Koliek door slag of draaiingen in de darm
Torsies (draaiing van een orgaan) zijn zeer berucht vanwege de ernst van de aandoening. Bij deze aandoeningen werd vroeger weleens gezegd dat je paarden absoluut aan het lopen moest houden en dat ze niet mochten gaan liggen. Dit is onzin en vaak lukt het niet eens. Beter is het om, tot de dierenarts er is, ervoor te zorgen dat je paard ruimte heeft, een zachte bodem en zich niet kan bezeren.
EHBO versus de rol van natuurgeneeskunde
Bij het vermoeden van koliek moet onmiddellijk de dierenarts gebeld worden. Deze kan een diagnose stellen. Tijd is kostbaar bij koliek, dus hier moet niet mee gewacht worden.
Tot de dierenarts gearriveerd is, is het belangrijk om te zorgen dat je dier de ruimte heeft en zich niet kan bezeren als het gaat liggen of rollen. Dit is een natuurlijke reactie op pijn en moet je paard absoluut niet verboden worden.
Af en toe 10 minuten stappen is goed om de darmbewegingen te stimuleren, maar moet niet afgedwongen worden. Je paard heeft alle energie nodig om straks te herstellen!
Eten moet bij je paard worden weggehaald, tenminste tot duidelijk is wat er aan de hand is. Je paard mag wel drinken. Het is ook goed als je de temperatuur van je paard kunt opnemen.
Houd je paard goed in de gaten zodat je de dierenarts over het gedrag kunt inlichten. Observeer de omgeving goed of er misschien giftige planten aanwezig zijn of iets afwijkends in het stro te zien is. De laatste mest kan ook waardevolle informatie bevatten.
Het belang van de darmflora
Paarden zijn in hoge mate afhankelijk van de fermentatie van vezels. Dit gebeurt door micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en protozoa (eencellige micro-organismen) in de dikke darm. Deze fermentatie produceert vluchtige vetzuren en melkzuur, wat wel voor 2/3 in de energiebehoefte kan voorzien.
Milde klachten aan het spijsverteringsstelsel kunnen zichtbaar worden door dunne ontlasting. In hoeverre dunne ontlasting een risicofactor is voor het ontwikkelen van meer serieuze problemen is nog niet helemaal duidelijk. Dunne ontlasting is in ieder geval wel een teken dat het milieu en de balans van de darmflora in de dikke darm verstoord is. Dit zorgt voor een verminderde voedselvertering wat weer kan leiden tot verlies van conditie, ongemak, en verstoringen van de stofwisseling en in de opname van vitaminen en mineralen.
In tegenstelling tot probiotica, zijn prebiotica niet levend en daardoor stabieler onder invloed van temperatuur en zuurtegraad. Ze ondersteunen ook de groei van gunstige darmbacteriën en daarmee een gezonde darm.
Koliek voorkomen
Om koliek te voorkomen is het belangrijk om de leefomstandigheden van je paard zoveel mogelijk bij zijn natuurlijke behoeften te laten aansluiten. Belangrijke pijlers daarbij zijn:
- Voeding
Veel ruwvoer en de hele dag door kleine beetjes eten zijn belangrijk. Veranderingen in dieet moeten langzaam worden doorgevoerd. - Beweging
Om de darmbewegingen gezond te houden is veel vrije beweging nodig. Een Paddock Paradise kan hierbij uitkomst bieden. - Huisvesting
Een stabiele kudde leefgenoten neemt veel stress weg voor je paard. Een paard dat op transport moet heeft extra zorg nodig, veranderingen (van weide naar stal of andersom) moeten langzaam worden doorgevoerd.
Een probiotica maakt een belangrijk deel uit van de preventie van koliek bij koliekgevoelige paarden.
Het voordeel van het regelmatig voeren van een probiotica is het stabiliseren van de omstandigheden in het laatste gedeelte van het spijsverteringsstelsel. Hierdoor blijft de natuurlijke fermentatie optimaal en wordt de vezelvertering van ruwvoer bevordert waardoor een efficiënte spijsvertering ontstaat.
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
