Stressprotocol deel 2: Hoe verminder ik stress bij mijn hond?

In deel 1 van het stressprotocol hebben we gekeken naar hoe je angst en stress bij honden kunt herkennen, naar de do’s en don’ts bij een gestreste hond. We hebben gezien dat stresshormonen zich kunnen opstapelen en het eventueel tot een ‘uitbarsting’ kan komen. In dit deel leer je hoe je dit stressemmertje kunt legen, kortom hoe je stress bij je hond kunt verminderen.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Pascale Zwart van TheraPYR4Dogs. Pascale is gediplomeerd hondengedragstherapeut en BAT-instructeur en heeft geweldige informatie op papier gezet over stress bij honden. Ze geeft deze informatie mee aan haar cliënten.

Hoeveel beweging en uitdaging heeft je hond nodig?

Om stress te verminderen en te zorgen dat je honds stressemmertje weer leeg raakt, zal je een balans moeten vinden in fysieke en mentale uitdaging. Dit betekent dat je hem niet te veel maar ook niet te weinig uitdaging zal moeten bieden. Een gemiddelde volwassen gezonde hond heeft minimaal 1,5 tot 2 uur per dag beweging nodig, het liefst ook nog een deel los (dit is alles bij elkaar opgeteld per dag).

Mentale uitdaging kun je bieden tijdens de wandelingen door je hond daar ook eens wat dingen te laten doen zoals dingen zoeken, apporteren, ergens op te laten klimmen etc. Iets meer dus dan alleen maar wandelen. Thuis kun je de hond mentaal wat meer uitdaging bieden door samen zoek- of denkspelletjes te doen. Of regelmatig wat meer uitdaging te geven door bijvoorbeeld zijn brokjes in een voerbal te geven in plaats van in zijn etensbak of af en toe een gevulde Kong te geven zodat je hond daar een poosje zoet mee is.

Stress verminderen

Bij chronische stress en wanneer het leven te veel beheerst wordt door stress is strenge en strikte stressvermindering noodzakelijk. Het kan maanden of zelfs jaren duren voordat dit weer onder controle is en de stress enigszins uit het lichaam is. Ondersteuning is dan ook noodzakelijk!

Afhankelijk van hoe het gaat met de hond kan na ongeveer 3 maanden strikte stressvermindering langzaam weer wat worden opgebouwd. Blijf echter wel waken voor opnieuw te veel stress en werk ondertussen aan het probleem van de hond met behulp van training en voedingssupplementen. Een hond die heel prikkelgevoelig of sensitief is kun je op veel manieren “helpen” door hier rekening mee te houden en maatregelen te treffen. Je kunt echter niet het volledige karakter van de hond veranderen, acceptatie is een goed begin.

Als het stresslevel van de hond te hoog is, dan is het veel moeilijker (of zelfs onmogelijk) om ander, gewenst gedrag aan te leren omdat stress het leervermogen blokkeert. Het brein van de hond moet dan eerst tot rust komen.

Oeps! Te veel gedaan!

Als je hond op een dag veel prikkels heeft gehad omdat dit niet anders kon, dan is het belangrijk dat er daarna extra rust tegenover staat om alles weer te verwerken en om het stressemmertje te legen.

Voor een goede balans is het heel belangrijk dat de hond voldoende rust en slaap krijgt (minimaal 16 uur per dag), omdat de hersenen tijd nodig hebben om ervaringen te verwerken. Alles dus met mate. Het stressemmertje wordt geleegd tijdens de slaap, stresshormonen worden namelijk tijdens de slaap afgevoerd.

Wanneer je hond echt chronische stress heeft (met mogelijk bijnieruitputting) dan is vrijwel alles teveel. Zelfs dingen zoals hersenwerkjes, speuren etc. Dan moet er echt even een paar weken helemaal niets ondernomen worden. Veel hondeneigenaren willen goedbedoeld toch te veel met hun hond doen, waardoor er toch te veel (prestatie)druk is. Of bijvoorbeeld hersenwerk wat te moeilijk gemaakt wordt waardoor er frustratie (en daardoor stress) ontstaat.

Zelfvertrouwen vergroten

Een hond wordt zelfverzekerder als hij soms ook wel eens zelf dingen op moet lossen en kan “winnen”. Je kunt hem aanmoedigen en uitbundig prijzen als hij iets goed uitvoert. Hierdoor stijgt het zelfvertrouwen. Begin altijd makkelijk en help in het begin en maak het dan steeds moeilijker en uitdagender. Samen spelen is heel leuk en goed voor de relatie met je hond. Dat geldt voor denk- en zoekspelletjes, maar ook voor apporteren (een snackdummy is heel geschikt) wat een ultieme manier van samenwerking is. Het versterkt de vertrouwensband die je met je hond hebt.

Do’s

• verdiep je in de lichaamstaal en stresssignalen van de hond en observeer je hond goed, je zult dit dan steeds beter gaan herkennen
• gebruik geen positieve correcties, dit veroorzaakt angst en stress; onder positieve correcties vallen o.a. mopperen, boos worden, ruk aan de lijn, slipketting, tik geven enz…
• negeer je hond niet maar steun je hond als je ziet dat hij het moeilijk heeft of iets spannend vindt

Hiernaast kan het geven van voorspelbaarheid ook een bijdrage leveren aan stressreductie. Dit kun je doen door dingen te benoemen, “we gaan nu dit of dat doen”, “kijk daar komt die en die aan…”. Maar het is ook belangrijk structuur te geven aan je hond door consequent en duidelijk te zijn (op een rustige manier zonder druk of dwang) en door samen op één lijn te staan wat betreft opvoeding en omgang. Dit is heel belangrijk, het heeft geen zin als de een “dit” zegt en de ander “dat”, jullie hond weet dan niet waar hij aan toe is en onduidelijkheid veroorzaakt stress en onzekerheid. Een extra stukje voorspelbaarheid kun je geven door (tijdelijk) op zoveel mogelijk dezelfde plekken te gaan wandelen i.p.v. steeds in een nieuwe omgeving.

Less is more

Extra stressvermindering kan nodig zijn bij chronische stress en wanneer stress het leven beheerst:

Voor minimaal 3 maanden:

• verminder risico’s en probeer confrontaties met prikkels zoveel mogelijk te vermijden
• vermijd plaatsen waar weinig ruimte is (zoals binnenlocaties), neem desnoods de auto om naar een rustige plek te rijden (mits de hond niet bang is of stress krijgt van de autorit)
• vergroot zo snel mogelijk de afstand bij een prikkel (zoals andere hond) waarop je hond kan reageren, denk aan een U-turn / snelle rechtsomkeer en “hier komen!”
• probeer voorlopig even op vertrouwde plaatsen die de hond al kent te wandelen, dit draagt bij aan de voorspelbaarheid
• geef de hond meer controle en keuzes tijdens de wandeling aan een lange lijn (BAT, gebruik geen flexlijn!)
• hanteer de BAT-lijntechnieken zodat je zo min mogelijk spanning en interactie via de lijn geeft
• zorg voor extra veel rust en slaap (minimaal 16 uur slaap)
• geef de hond meer keuzes (slaapplaats, binnen/buiten)
• sluit lichamelijke ongemakken uit en probeer deze zoveel mogelijk te voorkomen
• vermijd (voorlopig) hondenschool, trainingsklasjes, shows en events
• vermijd hondensporten waarbij veel fysieke actie of “drive” vereist wordt zoals behendigheid, flyball, jacht en coursing
• vermijd fanatieke bal- of trekspellen waarbij veel actie, hypergedrag of frustratie bij komen kijken
• zorg voor fysieke en mentale uitdagingen ZONDER druk, dwang of externe prikkels
• doe minimaal 1 tot 2 keer per dag een neus- of hersenwerkje (zoekspel, denkspel, voerbal)
• activiteiten zoals speuren, mantrailen of detectie (mits de hond dit al kan, niet aanleren in deze fase) mogen wel, maar individueel, zonder prikkels en zeker niet te vaak (1 x per week is voldoende)
• ondersteun met kruiden, voedingssupplementen en indien nodig met reguliere medicatie..
• als de hond slecht alleen kan zijn voorkom dit dan zoveel mogelijk; alleen zijn zorgt dan voor meer stress
• voorkom stress bij jezelf en huisgenoten, honden pikken dit feilloos op
• voorkom te veel drukte en aanloop in huis, en mocht dit wel voorkomen (bijv. een verjaardag) zorg er dan voor dat je voor de hond een rustig plekje creëert
• doe snuffelwandelingen waarbij je de hond tijdens wandelingen zo veel mogelijk laat snuffelen; snuffelen kalmeert, maakt mentaal moe en is een manier om informatie te verzamelen

Stressreductie ondersteunen met middelen

Supplementen kunnen heel goed gegeven worden ter ondersteuning om stress te verminderen en om het geleerde beter te laten aanslaan. Ze zijn alleen nooit een vervanging voor training.

• voedingssupplementen zoals omega 3-visolie (o.a. van invloed op neurotransmitters en zenuwstelsel) en Magnesiumcitraat (signaaloverdracht zenuwstelsel en ontspanning spieren) zijn altijd aan te raden bij stress
• fytotherapie zoals Relax Compositum of Adaptonicum.
• bachbloesemtherapie
• aromatherapie (essentiële oliën zoals lavendel, ceder, vetiver, kamille, bergamot)
• massage, acupressuur of shiatsu gericht op ontspanning en verminderen van stress
• bandages of thundershirt
• indien nodig en in overleg met gedragstherapeut of dierenarts: reguliere gedragsmedicatie

De darmen als tweede brein

Een beschadigde of niet goed ontwikkelde darmflora heeft grote invloed op gedrag. Zo wordt 80% van de serotonine in de darmen aangemaakt. Als de hond darmproblemen heeft of heeft gehad, met een keizersnede geboren is, niet door de moeder gezoogd is, in zijn jonge jaren langdurig of hevige medicatie (waaronder antibiotica) heeft gehad, dan is de kans groot dat de darmflora niet optimaal is. Alleen probiotica geven is vaak niet genoeg, vraag advies over hoe je de darmslijmvliezen en darmflora kan herstellen.

Lichamelijke belasting door chemicaliën

Probeer ook zoveel mogelijk chemische stressoren te beperken. Denk hierbij aan entingen, ontworming en antivlooien-/tekenmiddelen. Dit kan je doen:

• laat de hond bij de dierenarts titeren om te bepalen of hij nog voldoende antistoffen heeft en of de enting noodzakelijk is
• laat ontlasting onderzoeken op de aanwezigheid van wormen
• gebruik natuurlijke middelen om vlooien/teken te bestrijden
• beperk chemische bestrijdingsmiddelen in huis en tuin zoveel mogelijk

Iedere hond en ieder mens is anders

Sommige dingen zijn een kwestie van uitproberen wat bij jouw hond werkt! Wat voor de een werkt hoeft voor de ander niet te werken en andersom, elk individu is weer anders.

Overleg met een gedragstherapeut en bespreek daarbij eventuele doorverwijzingen naar specialisten zoals een natuurgeneeskundig therapeut, een voedingstherapeut, een osteopaat, een shiatsutherapeut etc. Wij helpen je graag met het kiezen van het juiste voedingssupplement!

Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.

Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.

Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.