Overgewicht bij mensen en dieren wordt ook wel een gezondheidsepidemie genoemd. De meest recente schattingen laten zien dat zo’n 50 tot 60% van de honden en katten hier last van heeft.
Overgewicht is een probleem omdat het gepaard gaat met een verhoogd risico op allerlei aandoeningen. Dat afvallen veel lastiger en complexer is dan alleen minder eten en meer bewegen weten veel mensen uit eigen ervaring. We weten nog lang niet alles en daarom is onderzoek naar overgewicht is volop in ontwikkeling. Wat steeds duidelijker wordt is dat het microbioom een belangrijke rol speelt in het wel of niet ontwikkelen van overgewicht.
Onvoorstelbaar veel bacteriën
Het microbioom is een verzameling van alle levende microben (bacteriën, schimmels, protozoa en virussen) in de darmen.
Bij mensen is de schatting dat er zo’n 100 triljoen bacteriecellen in het spijsverteringskanaal voorkomen. Om deze vergelijking te maken voor andere dieren wordt geschat dat er in een lichaam 10x meer bacteriën dan lichaamscellen zijn.
Er worden nog steeds nieuwe functies en relaties van de darmflora voor de gezondheid van dier en mens ontdekt. De darmflora hebben veel belangrijke taken: de bacteriën in de darmen trainen het immuunsysteem, voorkomen de groei van ziekteverwekkende bacteriën, reguleren de darmontwikkeling bij jonge dieren en mensen, houden het darmslijmvlies gezond en helpen de ontwikkeling van het zenuwstelsel. De darmen worden ook wel de tweede hersenen genoemd, ze hebben vergaande invloed op gedrag en hoe je je voelt.
Overgewicht is een ingewikkeld probleem
Misschien denk je dat afvallen zo makkelijk is als minder voer en meer beweging. Zoals veel mensen waarschijnlijk kunnen beamen, is dit niet altijd het geval. De een kan eten en bankhangen wat ‘ie wil en blijft slank, terwijl een ander al aankomt als ‘ie naar een zak chips kijkt. Het ontwikkelen van overgewicht en ervan afkomen, is een veel complexer probleem dan lange tijd werd gedacht.
Een paar dingen die in verband worden gebracht met overgewicht zijn:
- Te veel energie uit voeding naar binnen, te weinig eruit
Dit spreekt voor zich. De energie die het lichaam niet kwijt kan (zoals het op gang houden van normale lichaamsprocessen waaronder hart, spijsvertering en beweging), wordt opgeslagen als vetweefsel. - Genetische factoren
Mensen en dieren kunnen een genetische aanleg hebben voor het ontwikkelen van overgewicht. Dit zie je bijvoorbeeld heel duidelijk bij bepaalde hondenrassen (Labrador, Beagle). Toch kan ook hier invloed op uitgeoefend worden. Door voeding en leefstijl heb je bijvoorbeeld invloed op welke genen ‘aan’ en ‘uit’ staan (genexpressie). Dit wordt ook wel epigenetica genoemd. - Intact vs. gecastreerd
Dieren die gecastreerd of gesteriliseerd zijn, hebben meer de neiging om te dik te worden. - Leeftijd
Net zoals bij mensen neemt bij dieren ook de neiging tot overgewicht toe rond middelbare leeftijd. - Mensen
Er is iets interessants aan de hand als je kijkt naar de overeenkomsten tussen dieren en hun mensen. Ook overgewicht gaat namelijk vaak hand in hand. - Microbioom
Recent onderzoek heeft aangetoond dat de samenstelling (diversiteit aan bacteriën en hun aantallen) afneemt als er sprake is van overgewicht.
Voeding en het microbioom
Inmiddels is duidelijk dat het microbioom van mensen en dieren met overgewicht anders is dan die van hun slanke soortgenoten. Wat precies kip en ei is, moet nog meer duidelijk worden door meer onderzoek.
De voeding die een dier krijgt, heeft natuurlijk invloed op het microbioom. Als dieren moeten afvallen, wordt vaak ook het dieet aangepast. Honden krijgen een hoog-vezel-laag-vet-dieet en katten vaak een dieet laag in koolhydraten.
Ook bij bepaalde aandoeningen zie je veranderingen in het microbioom zoals bij diabetes en metabool syndroom.
Niet iedereen met overgewicht is ongezond
Er zijn veel mensen die eigenlijk te zwaar zijn, maar toch hartstikke fit zijn en gezond oud worden. En mensen die slank zijn die hartstikke ongezond zijn. Dit artikel is dus absoluut niet bedoeld om te fatshamen.
Toch is het voor dieren echt nodig om in de gaten te houden dat het vetpercentage niet te hoog wordt. 20 tot 25 % vetpercentage is normaal. Dit is natuurlijk ook enigszins afhankelijk van het type dier (een Greyhound heeft bijvoorbeeld een lager vetpercentage).
Vetweefsel kan gezien worden als een soort apart orgaan. Het heeft invloed op hormonen en ontstekingsreacties. Als er te veel vetweefsel is (en zeker rondom de buik) heeft dat wel degelijk invloed. Overgewicht kan dus nadelig zijn omdat het extra vetweefsel het dagelijkse functioneren in de weg zit of omdat het extra vetweefsel het metabolisme (het verbrandingsproces in je lichaam) op een negatieve wijze beïnvloedt).
Poeptransplantaties
Een manier waarop onderzoekers de vergaande relatie van het microbioom en lichaamsgewicht hebben weten aan te tonen, is door transplantaties van het microbioom van slanke mensen of dieren (muizen) naar soortgenoten met overgewicht en omgekeerd. Zonder veranderingen in het dieet, kwam de eerste groep aan en verloor de tweede groep juist gewicht.
Families en hun huisdieren delen bacteriën
Dieren gaan vaak op hun mensen lijken. Of is het andersom?
In het geval van overgewicht zie je dit vaak samengaan. Een te zware eigenaar met een te zwaar dier. Naast leefstijl, is hier mogelijk ook een relatie met het microbioom. Het is je misschien bekend dat moeder en kind bacteriesamenstellingen hebben die op elkaar lijken. En dat je met je partner, familie en huisgenoten een overeenkomstige huidflora deelt is ook wel logisch. Maar ook het microbioom van de darm deel je met je leefgenoten. En dus ook je huisdieren.
En het is niet eens ‘die vieze hond’ die jou bacteriën geeft, maar eerder andersom.
Hoe kunnen we al deze kennis gebruiken?
Eigenlijk weten we nog maar heel weinig over het microbioom, laat staan dat we weten waar het allemaal invloed op heeft, maar de kennis is volop in ontwikkeling en wellicht leidt dit binnenkort tot een doorbraak.
Op z’n minst kunnen we hieruit leren dat afvallen moeilijker is dan gedacht en dat er bij overgewicht verder gekeken moet worden dan alleen beweging en voeding.
Als je dier overgewicht heeft, is het natuurlijk zaak om naar voeding en beweging te kijken. Geef de hoeveelheid voer voor het gewicht dat je dier zou moeten hebben, eventueel aangevuld met een Multivitaminen & Mineralen Complex. Voer beweging geleidelijk op.
Geen enkel dier (inclusief jij mens) zou op een crashdieet gezet moeten worden. Is je dier fors te zwaar? Zoek dan begeleiding van een dierenarts, voedingsdeskundige en/of fysiotherapeut. Te snel afvallen kan voor dieren levensgevaarlijk zijn.
Naast deze klassieke maatregelen, kun je dus ook de darmgezondheid extra ondersteunen bij het afvallen.
Bronnen
Lezing Joseph Bartges – Gut microbiome and obesity/ DM – Hills Global Symposium
Non-conventional features of peripheral serotonin signaling, Stephanie N. Spohn and Gary M. Mawe, Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2017 Jul; 14(7): 412–420.
Human Microbiome: When a Friend Becomes an Enemy, Magdalena Muszer, Magdalena Noszczyńska, Katarzyna Kasperkiewicz, and Mikael Skurnik, Arch Immunol Ther Exp (Warsz). 2015; 63(4): 287–298.
The Neuro-endocrinological Role of Microbial Glutamate and GABA Signaling, Roberto Mazzoli* and Enrica Pessione, Front. Microbiol., 30 November 2016.
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
