Heb je wel eens gemerkt dat er zich een glibberig laagje kan vormen in een vergeten drinkbak van je dier in de tuin? Of als je de voerbak te lang niet hebt schoongemaakt? Dat laagje is een biofilm. Het wordt gevormd door bacteriën en kan een schadelijke werking hebben. Die biofilm kan ook in de darmen voorkomen en voor gezondheidsproblemen zorgen.
Wat is een biofilm precies?
Wikipedia geeft een duidelijke definitie: Een biofilm is een laag micro-organismen omgeven door zelfgeproduceerd slijm vastgehecht aan een oppervlak.
Wat interessant is om te weten is dat er verschillende soorten micro-organismen een verschillende rol spelen in die biofilm. Zo zijn er bacteriën die zorgen voor de aanhechting aan het oppervlak en andere die zorgen voor het produceren van het slijmlaagje.
De bacteriën maken zo’n biofilm als een soort beschermlaag voor de community. In hun veilige biofilm zijn ze beschermd tegen bijvoorbeeld antibiotica, sterke stroming in het water, beestjes die zich voeden met micro-organismen, schoonmaakmiddelen en uv-straling.
Wat vervelend is voor ons, is dat het over het algemeen om ziekmakende bacteriën gaat, niet om de nuttige bacteriën. Bij het onderzoek voor dit artikel kwam ik maar 1 voorbeeld tegen van een ‘goede’ biofilm: er schijnt een toepassing te zijn in een specifiek soort waterzuivering.
Biofilm komt veel voor in de natuur, in ons lichaam en in onze omgeving. Naast een vergeten waterbakje zijn bekende voorbeelden van een biofilm bijvoorbeeld tandplak, een vies slijmerig doucheputje, het glibberige vieze vaatdoekje en de groenige slijmlaag in de vaas met bloemen. Ook kan het voorkomen in een katheter.
Biofilm in de darmen
De darmen worden bekleed met slijmvlies. In een gezond darmmilieu wordt dat slijmvlies bewoond door allerlei darmbewoners: de welbekende nuttige darmbacteriën, maar ook gisten, protozoa en zelfs wormen komen voor. Als deze gezonde bacteriën zich niet goed kunnen handhaven, bijvoorbeeld door ziekte, een verkeerd voedingspatroon of overmatig medicijn gebruik, kunnen ziekmakende micro-organismen de boel overnemen.
In een ongezonde situatie zijn er te weinig ‘goede’ bacteriën en te veel ‘slechte’ of ziekmakende bacteriën en micro-organismen. In zo’n situatie kan zich een biofilm vormen, waardoor het ongezonde microbioom dus extra goed in stand wordt gehouden.
Dit zijn de situaties waar je met alleen een probiotica je dier niet meer kunt helpen; er is meer nodig. Maar het goede nieuws is wel dat als het darmmicrobioom eenmaal hersteld en goed gezond is, de ziekteverwekkers een stuk minder makkelijk voet aan de grond krijgen.
