Hondengezondheid: inzicht in hartproblemen en preventie

Hoe hou je het hart gezond?

Regelmatige beweging, gedurende het hele leven, is een van de beste dingen voor het gezond houden van hart en longen. En over de longen: heb je er wel eens over nagedacht dat je hond gevoeliger is voor luchtvervuiling, omdat honden lager bij de grond lopen dan wij? Veel luchtvervuiling, zoals uitlaatgassen van auto’s zijn zwaarder dan lucht en zakken naar beneden, precies waar de hondenneus zo graag snuffelt. Ook is meeroken erg slecht voor de hondengezondheid.

Er zijn verschillende voedingsstoffen die belangrijk zijn voor een goede hartgezondheid en die dan ook in voldoende mate in de voeding van je hond aanwezig moeten zijn. Denk hierbij aan kalium, magnesium, de aminozuren taurine en carnitine. Ook co-enzym Q10 en het omega-3-vetzuur (specifiek DHA) zijn zinnig voor een goede hartgezondheid.

Een andere belangrijke preventieve maatregel is het gezond houden van het gebit van je hond. Ontstekingen rondom de tanden en het tandvlees zijn een belangrijke oorzaak van infecties elders in het lichaam, waaronder van verschillende organen en zo ook het hart.

Overgewicht voorkomen is voor allerlei redenen belangrijk, zoals voor een gezond bewegingsapparaat, maar ook het hart moet harder werken als je hond te zwaar is.

Wanneer naar de dierenarts?

Hartproblemen bij honden geven vaak wat vage, onduidelijke klachten.

Bij Ivy merkte ik dat hij meer last kreeg van de warmte en dan overmatig ging hijgen. Zijn ademhaling veranderde subtiel.

Dat geeft aan dat het belangrijk is te weten wat normaal is voor jouw hond. Want hijgen kan met warmte, pijn of spanning te maken hebben. Het kan ‘normaal’ of aanleiding voor verder onderzoek zijn.

Naast de ademhaling en hijgen is het handig om ook de bewegingen van de borst te observeren. Hoor je afwijkende geluiden bij de ademhaling? Hoe is het energieniveau van je hond? Hoest of niest hij? Dat kunnen allemaal aanleidingen zijn om een afspraak te maken bij je dierenarts.

Voor Ivy heb ik naar aanleiding van het meer hijgen een afspraak gemaakt voor een uitgebreide seniorencheck. Er was al een aantal jaren geleden een klein hartruisje vastgesteld. Die bleek iets erger te zijn geworden. Daarom zijn we nu doorgestuurd voor een hartecho bij een specialist. Omdat het ruisje nog niet erg afwijkend is, is dit meer preventief om hem zo goed mogelijk in de gaten te kunnen houden.

Welke hartproblemen bij honden komen regelmatig voor?

Wist je dat honden, anders dan mensen, geen regelmatig vast hartritme hebben? Gelukkig blijkt dat geen medische problemen te veroorzaken.

Het hart is dermate belangrijk dat aandoeningen aan het hart net zo serieus genomen moeten worden. Ga bij twijfel altijd naar je dierenarts en houd ook na de diagnose goed contact.

• Aandoeningen van de kleppen
  Als de hartkleppen niet meer helemaal goed sluiten, ‘lekt’ er steeds een beetje bloed terug naar de kamers. Hierdoor moet het hart harder werken.Dit is vaak de onderliggende oorzaak wanneer een hartruis wordt vastgesteld, wat natuurlijk eigenlijk een symptoom is en geen aandoening. Als dit op tijd wordt vastgesteld, is het vaak nog niet nodig om direct een behandeling (zoals medicatie) op te starten. Dit is dan juist vaak wel het moment om het hart en de circulatie te ondersteunen.
• Bacteriële endocarditis
  De bacteriën die dit veroorzaken, kunnen in de bloedsomloop terechtkomen via wondjes of infecties. Het gevolg is dat de kleppen en wand van het hart ontstoken raken. Tandvleesontstekingen zijn hier een belangrijke oorzaak vaak. Honden die langdurig corticosteroïden krijgen, kunnen ook gevoeliger zijn voor dergelijke infecties.
• Hypertrofie
  Hierbij wordt de hartspier dikker, waardoor er binnen in het hart minder ruimte voor bloed overblijft.
• Hartfalen
  Hartfalen is eigenlijk geen aandoening op zich, maar eerder een eindstadium van andere aandoeningen als het niet lukt deze goed te behandelen of er te laat achtergekomen wordt.
• Hartwormen
  Hartwormen zijn gelukkig nog steeds zeldzaam in Nederland, maar komen helaas wel voor in andere gebieden. De wormen kunnen flink schade aanrichten aan hart en longen, met overlijden tot gevolg. Honden uit het buitenland of honden die meegaan op reis moeten hier tegen beschermd worden.

Natuurlijke ondersteuning van kruiden en voedingsstoffen

Er zijn verschillende stoffen die de hartfunctie kunnen ondersteunen/helpen gezond te houden. Om nogmaals te benoemen: bij een vastgestelde hartaandoening of bij gebruik van medicatie: altijd overleggen met je dierenarts en/of je natuurgeneeskundig therapeut.

De aminozuren die bij preventie al ter sprake kwamen (taurine en L-carnitine) kunnen deel uitmaken van een behandelplan.

Extra aandacht is er voor meidoorn (Crataegus oxycantha), een van de belangrijkste kruiden om het hart te helpen gezond te blijven. Het werkt regulerend op het hart (op het hartritme en op de bloeddruk), is kalmerend voor het zenuwstelsel en ondersteunt de doorbloeding.   

Omega 3 bevat EPA en DHA, stoffen die belangrijke ontstekingsremmende eigenschappen hebben om het hart gezond te houden.

Antioxidanten zoals vitamine E, C en blauwe bosbes kunnen bijdragen aan het beschermen van de hartspier.

Vochtafdrijvende kruiden zoals guldenroede (Solidago virgaurea), paardenbloem (Taraxacum officinalis) of berk (Betula pendula) kunnen ondersteunen om de longen schoon en vrij te houden. Wees hierbij extra alert op contra-indicaties met medicatie!

Kruiden die het immuunsysteem ondersteunen en/of een adaptogene* werking hebben, zoals Astragalus membranaceus en Echinacea purpurea kunnen ook zinnig zijn. Bijvoorbeeld als er ontstekingen in het spel zijn of de weerstand verzwakt is.

*Adaptogene stoffen helpen het lichaam in het beter omgaan met mentale en fysieke stress.

Het hart en de emoties

We kennen allemaal de uitdrukkingen en anekdotes over dieren en mensen die bijvoorbeeld overlijden aan een gebroken hart.

In de Westerse geneeskunst erkennen we niet de relatie tussen het hart en emoties, maar vele andere traditionele geneeswijzen (zoals de Traditionele Chinese Geneeswijze en de Ayurveda) doen dat wel. Als je het hart wilt ondersteunen, moet je ook de emoties ondersteunen.

Ook voor ons Westerse brein klinkt dat eigenlijk niet zo gek: het is alom bekend dat stress niet gezond is voor je hart.

Ook is bekend dat hartklachten bij depressieve mensen vaker voorkomen. Dat patroon zouden we zomaar ook eens kunnen ontdekken bij honden.

Als je hond last heeft van hartklachten, is het extra belangrijk om aandacht te besteden aan een rustige, prettige leefomgeving en aan de emotionele basisbehoeften van je dier.

Ook kunnen middelen zoals Bach Bloesem Remedies hier goed in ondersteunen. Acupunctuur kan ook goed worden ingezet bij hartproblemen: het kan helpen reguleren en ook het spirituele aspect van het hart ondersteunen.

Medicatie en reguliere ondersteuning

Er zijn verschillende methoden om een hartaandoening bij je hond vast te stellen. Vaak wordt er eerst met een stethoscoop geluisterd en indien nodig volgt een hartecho. Soms is aanvullend bloedonderzoek of een hartfilmpje nodig. Bloeddruk meten kan ook veel waardevolle informatie geven. Niet iedere dierenartsenpraktijk is uitgerust met bijvoorbeeld een echoapparaat, soms wordt je dan doorverwezen naar een specialist.

Als medicijnen op hun plaats zijn, gaat het vaak om vochtafdrijvers (om te voorkomen dat er vocht in de longen komt), vaatverwijders (verbeteren kwaliteit van leven en zijn levensverlengend bij hartaandoeningen) en digoxine (verbetert het hartritme). Interessant om te weten is dat dit middel wordt gemaakt uit vingerhoedskruid. Deze plant is giftig, maar de inhoudsstoffen hebben dus wel naar de ontdekking van dit medicijn geleid.

Deze medicijnen kunnen niet zomaar samen met kruiden gebruikt worden. Gelijktijdig gebruik kan zorgen voor bijwerkingen, maar ook dat er van de medicijnen dan een andere, vaak lagere dosering medicatie nodig is. Gebruik daarom nooit op eigen houtje kruiden bij hartaandoeningen, maar overleg met je dierenarts!

Bronnen

Herbs for Pets, Gregory L. Tilford, Mary L. Wulff, 2009

Geneeskrachtige Kruiden en Planten, D. Lousse, N. Macé, C. Saint-Béat, A. Tardif, 2019

Medisch Handboek voor Honden, Dr. Bruce Fogle, 2009

Website: Orthokennis

The Complete Holistic Dog Book, Dr Jan Allegretti, 2018

Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.

Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.

Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.