Bewegingsklachten zoals artrose komen ongelofelijk veel voor bij honden, katten en paarden. We krijgen dan ook regelmatig de vraag of hier preventief iets aan te doen is. Op zoek naar bronnen voor dit artikel was ik dan ook lichtelijk geschrokken en gefrustreerd hoe weinig – zowel in reguliere boeken als in de complementaire hoek – hierover geschreven wordt. Des te meer reden voor dit artikel.
Waardoor ontstaat artrose?
De belangrijkste risicofactoren voor het ontstaan van artrose zijn:
- Erfelijkheid
Genen zijn belangrijk. Bij sommige rassen komt artrose veel meer voor. Toch hoeft een bepaald genenpakket niet gelijk te beteken dat een dier ook daadwerkelijk artrose krijgt. De omgevingsfactoren zijn ook van belang. - Grootte/ bouw
Bij erg grote of zwaargebouwde dieren hebben de gewrichten meer te verduren en is het risico op gewrichtsklachten groter. - Overgewicht
Overgewicht is een van de belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van artrose. - Trauma
Door een ongeval of blessure kunnen gewrichten zo beschadigd raken dat er uiteindelijk artrose gevormd wordt. - Overbelasting
Langdurige overbelasting en verkeerd trainen (vergeet ook verkeerde bodem of verkeerd beslag bij paarden niet) kan een overbelasting geven die op den duur tot artrose kan leiden. - Onderbelasting
Te weinig bewegen is net zo slecht voor gewrichten als overbelasting. - Leeftijd
Tot op zekere hoogte is gewrichtsslijtage een natuurlijk proces wat bij het ouder worden hoort.
Artrose is erfelijk
Bij rashonden en bepaalde foklijnen bij paarden is bekend dat ze een grote kans hebben op het ontwikkelen van artrose. Juist als dit bekend is wil je graag iets doen om problemen zo veel mogelijk te voorkomen.
Toch is het ook niet zo dat een dier met een erfelijke belasting ook altijd klachten krijgt. We komen dan op het gebied van de epigenetica (de wetenschap dat genen aan en uitgeschakeld kunnen worden door omgevingsfactoren en leefstijl) en genexpressie (de manier waarop de erfelijke informatie zich uitdrukt). Andere factoren in het leven (zoals voeding, beweging) hebben invloed op de manier waarom het DNA zich uit.
Overgewicht en gewrichtsproblemen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden
Overgewicht is de grootste gezondheidsbedreiging van onze tijd. Bij mensen en bij onze gezelschapsdieren. Wat je verder ook doet voor je dier, je kunt geen optimale gezondheid behalen als hij veel te zwaar is.
Het is natuurlijk geen verrassing dat overgewicht het risico op artrose drastisch vergroot. Het dier moet namelijk veel meer gewicht meesjouwen dan waar het bewegingsapparaat op gemaakt is. Een onderzoek uit 2012 toont aan dat 40% van de honden met osteoartritis overgewicht heeft en dat deze honden ook nog eens ernstigere symptomen hebben dan slankere soortgenoten.
Een van de belangrijkste maatregelen om artrose te voorkomen is dan ook om het dier op een gezond gewicht te krijgen of te houden.
Meer dan alleen extra gewicht
Maar de relatie tussen artrose en overgewicht gaat verder dan alleen extra gewicht meetorsen. Er is namelijk ook een probleem met de hogere ontstekingsgevoeligheid die gepaard gaat met te veel vetweefsel.
Wat is er aan de hand met onderzoek naar glucosamine?
Glucosamine is verreweg het meest bekende mineraal bij gewrichtsproblemen en er is redelijk wat onderzoek naar gedaan. De onderzoeksresultaten liggen vaak ver uit elkaar en ook in de praktijk lijkt het soms wel te werken en soms niet. Wat is hier aan de hand?
- Tussen studies zijn er kwaliteitsverschillen geweest in het gebruikte glucosaminesupplement. Dit zit vooral in de gebruikte verbinding. Bij langdurige studies met glucosaminesulfaat waren de onderzoekers wel degelijk positief over de werkzaamheid. Andere vormen zoals glucosaminehydrochloride bleken niet werkzaam.
- Er wordt nog gediscussieerd over het precieze werkingsmechanisme van glucosamine. Het is een bouwstof voor gewrichten, maar het geeft ook een soort anabole prikkel voor allerlei andere opbouwende stoffen.
- Daarnaast is alleen glucosamine erg beperkt voor gezonde gewrichten. Er zijn nog veel meer stoffen belangrijk waaronder chondroïtine, vitamine C, calcium, magnesium en MSM.
Glucosaminesupplementen preventief inzetten
Helaas is er nog te weinig goed onderzoek gedaan naar het inzetten van glucosamine ter preventie van gewrichtsproblemen. Er zijn wel onderzoeken gedaan naar verdere degeneratie. Hierbij wordt de progressie van artrose bekeken. Deze studies richten zich vooral op knieën. Gemeten wordt de ruimte tussen gewrichten en hoeveel patiënten een nieuwe knie moeten. Glucosamine bleek hier werkzaam.
Het is natuurlijk lastig te meten wat preventief inzetten van een supplement doet. Je kunt het natuurlijk niet vergelijken met als je het niet had gedaan.
Wij merken dat mensen met dieren die een hoog risico lopen op het ontwikkelen van artrose vaak preventief een gewrichtsondersteunend middel willen geven. Zeker als mensen al een risicoras hebben, geven ze vaak aan dat hun dieren het er goed op doen.
Tips om goed resultaat te krijgen met glucosamine
- Glucosaminesupplementen en andere producten om de gewrichten te ondersteunen moet je langdurig gebruiken. Gewrichten hebben een lage stofwisseling en voedingsstoffen doen er dan ook lang over om op de juiste plaats aan te komen.
- Zorg voor een preparaat waar ook de andere belangrijke stoffen in zitten: chondroïtine, vitamine C, calcium, magnesium en MSM. Let er daarnaast op dat het om glucosaminesulfaat
Risico tot een minimum beperken met voeding
Zoals we al eerder schreven hoeft een erfelijke aanleg niet per se te betekenen dat het dier ook klachten krijgt. Voeding is hierin ontzettend belangrijk. Artrose is naast een bot- en gewrichtsaandoening ook een ontstekingsaandoening. Alles begint natuurlijk met de juiste, soort specifieke voeding. Naast ruim voldoende mineralen om de gewrichten te ondersteunen zijn ook ontstekingswerende voedingsstoffen belangrijk: de juiste vetzuren. Ook kruiden kunnen hier goed voor gebruikt worden, bijvoorbeeld Boswellia serrata. Antioxidanten zoals vitamine C (daar is ‘ie weer), vitamine E, algen, duindoorn en meidoorn kunnen hier ook bij helpen.
Voeding kan ontstekingen ook juist bevorderen. Denk hierbij aan sterk bewerkte producten en te veel snelle koolhydraten.
Gewrichten in beweging houden
Ook beweging is essentieel. Zowel overbelasting als onderbelasting kan bijdragen aan het ontstaan van artrose. Op jonge leeftijd is dit een kritiek punt. Maar ook als je dier al klachten heeft, is het echt heel belangrijk dat de spieren sterk worden gehouden en de gewrichten in beweging blijven. Weet je niet goed hoe je dit aan moet pakken? Vraag begeleiding! Steeds meer dierenartspraktijken werken samen met een dierfysiotherapeut of osteopaat.
Wist je dat dierfysiotherapeuten er een nog langere studie op hebben zitten dan hun collega’s die mensen behandelen? Ze volgen namelijk eerst de humane opleiding voordat ze zich specialiseren. Bij hen ben je dus in juiste handen.
Fokbeleid
Epigenetica kan heel veel. Maar als je ziet hoeveel dieren al op te jonge leeftijd pijn hebben bij het lopen, spreekt het toch voor zich dat je zeer terughoudend moet zijn met het fokken met dieren waarbij bekend is dat ze aanleg hebben voor artrose.
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.
Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.
