De schildklier stuurt van alles aan
Dat doet de schildklier door verschillende belangrijke hormonen uit te scheiden, zoals thyroxine (T4), triiodothyronin (T3) en calcitonine. Het uitscheiden van deze hormonen wordt dan weer geregeld door het ‘thyroid stimulating hormone’ (TSH), dat geproduceerd wordt in de hypofyse.
Deze hormonen regelen verschillende kritische functies zoals: hartslag, lichaamstemperatuur, vet- en glucose metabolisme, spijsvertering en zenuwstelsel.
Dieren (en mensen) die last hebben van hun schildklier, kunnen dan ook een hele rits ‘mysterieuze’ klachten ondervinden en hier serieus heel beroerd van zijn.
2 veelvoorkomende schildklier aandoeningen bij dieren
Hyperthyreoïdie
Bij hyperthyreoïdie is er sprake van een ‘te snel’ werkende schildklier. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van een tumor, een virale of bacteriële infectie, of omgevings- of voedingsfactoren die ervoor zorgen dat de schildklier te veel hormonen afgeeft aan het bloed.
Symptomen van hyperthyreoïdie:
- (Enorm) toegenomen eetlust
- Afvallen
- Meer water drinken en meer plassen
- Veranderd gedrag zoals agressiviteit of hyperactief gedrag
- Snelle en/of onregelmatige hartslag en/of ademhaling
Een te snel werkende schildklier komt vaker voor bij katten dan bij honden of andere dieren.
Regulier zijn er verschillende opties om te behandelen, daar lees je hier meer over.
Als de schildklier eenmaal is aangedaan en er klachten zijn, is deze aandoening lastig te genezen, volgens sommigen zelfs onmogelijk. Toch kan een combinatie van behandeling door de dierenarts en het geven van gezonde voeding heel belangrijk zijn. Ook is voorkomen belangrijker dan genezen, ook weer met goede voeding!
Hypothyreoïdie
Bij hypothyreoïdie, oftewel een te traag werkende schildklier, worden er juist te weinig schildklierhormonen geproduceerd.
Bij hypothyreoïdie is er meestal sprake van een fysieke degeneratie van het schildklierweefsel. Dit kan het gevolg zijn van langdurig en overmatig medicijngebruik en straling, erfelijke aanleg (Cocker Spaniël, Dobermann, Golden Retriever) en voedingsfouten. Bij 4 op de 5 van de gevallen gaat het om een vorm waarbij de schildklier wordt aangevallen door het immuunsysteem (auto-immuunstoornis).
Hypothyroïdie komt niet vaak voor bij katten, paarden en andere dieren, maar juist wel regelmatig bij honden.
Als het schildklier weefsel eenmaal stuk is, kan daar weinig anders aan gedaan worden dan extra hormonen geven als medicatie. Wat hierbij extra vervelend is, is dat de symptomen vaak pas duidelijk worden als driekwart van het schildklierweefsel vernietigd is.
Symptomen van een te traag werkende schildklier bij honden zijn:
- Aankomen in gewicht
- Minder eetlust
- Verminderde energie
- Veranderd gedrag
- Mentaal ‘traag’
- Kaalheid op het lichaam en bij de staart, dunner haar
- Droge huid, ontstoken huid
- Zwakte in de spieren, ‘zielige’ gelaatsuitdrukking
De rol van voeding en het immuunsysteem
Gezonde, passende voeding is belangrijk om schildklieraandoeningen te voorkomen én ook om je dier zo goed mogelijk gezond te houden als er al klachten zijn.
Om een dier met schildklierproblemen zo gezond mogelijk oud te laten worden, is veel goed verteerbaar eiwit nodig. Aminozuren zijn de bouwstenen van gezonde hormonen! Snelle koolhydraten (zoals uit granen) zijn juist verstandig om te vermijden.
Een aantal voedingsstoffen wil ik extra benoemen:
- Jodium: jodium is een sporen element dat de schildklier gebruikt om de hormonen te maken. Hier moet je niet zelf mee gaan experimenten en dat geldt ook voor planten rijk aan jodium, zoals kelp.
Ander voedingsstoffen die een interactie hebben met schildklier hormonen zijn:
Voeg deze voedingsmiddelen dus niet zonder overleg van een (holistisch) dierenarts toe aan de voeding van je hond. Krijgt je hond brokjes of blikvoeding? Check het etiket op deze stoffen!
Gluten, granen & auto-immuun gerelateerde schildklierproblemen
Waarschijnlijk ben je wel bekend met dat gluten een flinke allergische reactie kunnen uitlokken, oftewel een immunologische reactie.
Bij mensen weten we inmiddels dat bij auto-immuun gerelateerde schildklierklachten, zoals Hashimoto’s en Graves’) een link hebben met glutenintolerantie.
Het lijkt erop dat gliadine, een proteïne in gluten, voor het lichaam lijkt op het schildklierweefsel. Als gliadine in de bloedbaan komt omdat de darmbarrière niet goed is (door allergie), gaat het immuunsysteem in de aanval. Diezelfde cellen kunnen vervolgens gaan generaliseren en ook het schildklierweefsel aanvallen.
Echte coeliakie (zoals bij mensen) komt bij dieren niet vaak voor, maar gluten worden ook niet altijd goed verdragen. Bij dieren zie je dan vaak IBD en dit gaat vaak hand in hand met schildklierproblemen.
Voor dieren waarbij een probleem met het immuunsysteem een rol speelt, is het extra belangrijk voeding onder de loep te nemen.
Stress en de schildklier
Stress blijkt een cruciale rol te hebben in het ontsporen van de schildklier. Stress intervenieert met de hormoonbalans door corticotrophin-releasing hormoon, noradrenaline en cortisol, de bekende stresshormonen. Deze hormonen hebben ook invloed op het eerder genoemde TSH. Cortisol heeft ook invloed op de omzetting van T4 naar T3. Deze hormonen belangrijke lichamelijke processen zoals de stofwisseling, lichaamstemperatuur, de kwaliteit van vacht, huid en het lichaamsgewicht.
Onderzoek naar cortisolmetabolieten in de urine (een belangrijke indicatie voor de hoeveelheid van de aanwezigheid van dit stresshormoon in het lichaam) zijn gelinkt aan zowel hypothyreoïdie als hyperthyreoïdie.
Stressbeperking en stressmanagement moet dus ook onderdeel uitmaken van de behandeling.
