• Door: Melody Eveleens

De relatie tussen voeding, stress en de darmflora van je paard

Wat er in de darmen gebeurt (en daarmee met het immuunsysteem) staat in nauw verband met wat je paard via de voeding binnenkrijgt én met stress.
Hoe zit dat precies?

Voeding
Wat je paard binnenkrijgt aan nutriënten bepaalt voor een groot gedeelte de gezondheid van de darmflora en de effectiviteit van het immuunsysteem. Bepaalde voedingstoffen spelen ook een rol in het voorkomen van de negatieve gevolgen van stress. Tekorten aan deze voedingsstoffen (zoals bijvoorbeeld) magnesium) kunnen leiden tot spanningsklachten.

Welke stoffen moeten we in de gaten houden?

• Magnesiumcitraat
  Het mineraal magnesium is nodig voor de ontspanning van de spieren. Een tekort kan al snel aanleiding geven tot allerlei klachten zoals hoofdschudden en nerveus gedrag. Andersom is het gelukkig ook waar: het bijvoeren van Magnesiumcitraat werkt snel en effectief bij stressgevoelige dieren en bij een te hoge spierspanning.
• Antioxidanten
  Alle vormen van stress zorgen voor de vorming van vrije radicalen: reactieve zuurstofverbindingen die ontstekingsreacties kunnen veroorzaken. Voor een deel hoort dit bij de normale gang van het leven. Zoiets gezonds als trainen zorgt namelijk ook voor de vorming van deze vrije radicalen. Antioxidanten zoals de vitaminen C en E kunnen deze vrije radicalen wegvangen en onschadelijk maken. Vitamine C is bij ontelbare processen in het lichaam betrokken en helpt ook het immuunsysteem gezond te houden. Vitamine E is belangrijk voor het herstel van spieren, huid en slijmvliezen (bijvoorbeeld in de darmen).
• B-vitaminen
  De B-vitaminen is een groep van 8 vitaminen en vaak wordt er nog een aantal vitamineachtige stoffen toe gerekend zoals biotine en choline. De B-vitaminen werken heel nauw samen en versterken elkaars effect. Het is dus het meest zinnig om ze samen aan te vullen. Uitzonderingen hierbij zijn een aantoonbaar tekort aan vitamine B1 (thiamine), vitamine B6 (pyridoxine) en B12.
• L-tryptofaan
  Dit is een essentieel aminozuur dat de aanmaak van serotonine stimuleert. Het lichaam kan het niet maken uit andere aminozuren, maar moet het via de voeding binnenkrijgen. Serotonine is een neurotransmitter en belangrijk voor een goede stemming en ontspanning. Een verstoring in de serotoninehuishouding wordt in verband gebracht met problemen in de darmen zoals chronische obstipatie.
• Kruiden
  Er zijn veel kruiden die een ontspannende werking hebben. Kruiden als pepermunt en hop combineren de ontspannende werking met een kalmerend effect op de spijsvertering en zijn goed  te gebruiken bij nerveuze krampen. Meidoorn is een prachtig kruid om de bloeddruk mee te reguleren. Het ondersteunt de hartfunctie en zorgt dat je paard goed kan presteren.

Darmflora
De darmflora bestaat uit miljarden bacteriën, schimmels en gisten. Bij een volwassen dier kan de darmflora wel 1 tot 1,5 kilo wegen. Al deze beestjes helpen mee met de spijsvertering, houden het darmslijmvlies intact en zorgen ervoor dat schadelijke micro-organismen zoals virussen en wormen niet de overhand krijgen. De nadruk ligt hierbij op het ‘de overhand krijgen’, want het is volkomen normaal en zelfs belangrijk voor een gezond immuunsysteem dat er bijvoorbeeld ook wormen in de darmen aanwezig zijn. Het gaat er om dat het er niet te veel worden.

Er zijn verschillende factoren die de darmflora kunnen verstoren. Voorbeelden hiervan zijn medicijnen zoals antibiotica, NSAID’s, prednison en maagzuurremmers. Uiteraard kan ook een ontwormingskuur een verstoorde darmflora geven. Andere oorzaken die de darmflora kunnen verstoren zijn bijvoorbeeld diarree, verkeerde of eenzijdige voeding en natuurlijk stress.

Stress
Tegenwoordig wordt er veel onderzoek gedaan naar de samenwerking tussen de darmen en de hersenen. Het blijkt dat de gezondheid van de darmen in direct verband staat met de gezondheid van het centrale zenuwstelsel en dat er een relatie is tussen bepaalde depressieve klachten/angsten en problemen in de darmen zoals obstipatie. Voedingsstoffen (denk hierbij aan bepaalde B-vitaminen, vetzuren en probiotica) kunnen bij de behandeling mogelijk een belangrijke rol in spelen. Deze connectie kan twee richtingen op communiceren; stress heeft dus ook (negatieve) invloed op de darmen.

Stress heeft vaak tot gevolg dat dieren spontaan aan de diarree gaan en mogelijk heeft dat met het bovenstaande te maken. Er wordt ook wel gezegd dat vluchtdieren zoals paarden zich eerst ‘licht voor de vlucht’ willen maken voordat ze wegrennen. Dit zou gedeeltelijk kunnen verklaren waarom paarden soms meer mesten voor of tijdens momenten waarop ze iets spannends moeten doen.
Wat de reden van de diarree ook is, dunne ontlasting heeft een negatieve invloed op de samenstelling van de darmflora. Te dunne, te snelle ontlasting spoelt te veel nuttige micro-organismen weg, waardoor een verarmde darmflora achterblijft waarin schadelijke organismen meer kans krijgen zich snel te vermenigvuldigen.

De Franse microbioloog en patholoog René Dubos heeft veel onderzoek verricht naar de darmflora en heeft zich ook verdiept in de rol van stress hierin. Hij merkt hierbij op dat het gaat om de ervaring van stress. Er hoeft dus niet per se een leeuw aan te komen. Alleen al het idee dat er misschien een leeuw zit, kan al genoeg zijn voor het optreden van de verstorende effecten van stress op de darmflora.

Veel voorkomende oorzaken van stress bij paarden zijn bijvoorbeeld:

• extreme weersomstandigheden (zowel extreem warm als extreem koud)
• slechte voeding
• zware training
• reizen
• blessure of ziekte
• vaccinatie en medicijnbelasting
• vervuiling
• alleen gehouden worden
• verhuizing
• onrust in de kudde

Het lichaam maakt geen onderscheid tussen fysieke stress (zoals een zware training), mentale stress (onrust in de kudde) en omgevingsfactoren (zoals vervuiling).

Bescherm het immuunsysteem tegen stress
Door de darmflora te ondersteunen kan het lichaam gedeeltelijk beschermd worden tegen de negatieve invloed van stress. Dit bereik je door het voeren van voldoende vezels (ruim voldoende goede kwaliteit ruwvoer). Je kan hierbij nog een extra handje helpen door het geven van psylliumvezels. Ook probiotica kunnen ondersteunend werken, op voorwaarde dat de darmen verder in goede conditie zijn.  Wil je een persoonlijk advies? Neem contact met ons op!

Als de darmwand zelf eerst ondersteund moet worden, neem dan eerst de combinatie teunisbloem en psyllium voordat er met probiotica begonnen wordt. Bij een goede voeding zijn probiotica dan soms niet eens meer nodig.

De darmflora maakt deel uit van het immuunsysteem. Om hier nu over uit te weiden wordt voor dit artikel te lang, maar wij gaan hier binnenkort verder op in.
Om de stoffen die bij het stress een gunstige rol kunnen spelen extra aan te bieden raden we een goede  multivitamine aan die al deze stoffen in de juiste verhoudingen bevat, zoals bijvoorbeeld de hele B-vitaminengroep.

Voor paarden in de sport wordt door de FEI (Fédération Equestre Internationale) het gebruik van kruiden afgeraden. Een extra aanvulling van alleen magnesium is dan een goede keus. Voor dieren buiten de sport is een rustgevend mengel met kruiden en voedingsstoffen aan te raden.

Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.

Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.