• Door: Melody Eveleens
• Leestijd: 6 minuten

Survive of thrive: kunnen honden en katten veganistisch eten?

Steeds meer mensen willen goede diervoeding voor hun huisdier. Ze kijken verder dan hun neus lang is en supermarktvoer is allang niet meer de standaard. De keuze is enorm en hierbij zijn twee tegenovergestelde trends gaande. Aan de ene kant zijn er mensen die hun dier vrijwel uitsluitend (rauw) vlees voeren en aan de andere kant steeds meer mensen die hun viervoeter vegan of tenminste vegetarisch willen voeren.

We hebben al veel honden en katten zien opknappen van een dieet dat hoofdzakelijk uit (rauw) vlees bestaat. Maar kan vegan ook een gezonde keuze zijn?

Waarom zou je vegan willen voeren?

Vegan (veganistisch) eten voor mensen is natuurlijk veel meer dan alleen een trend. Als we willen dat het beter gaat met de aarde, moeten we met z’n allen minder vlees en meer planten eten. Daarnaast daalt het besef steeds meer in dat diervriendelijk vlees simpelweg niet bestaat. Dieren zoals koeien, varkens en kippen hebben ook hersenen, een zenuwstelsel, complexe sociale relaties en een gevoelswereld. Zij hebben net zoveel recht als onze eigen huisdieren op een volwaardig bestaan dat vrij is van angst en stress . Voor veel mensen staat de huidige manier van dieren houden, het afnemen van hun nakomelingen, het vervoer en slachtproces hier lijnrecht tegenover.

CO₂-uitstoot van een gezinsauto

Net zoals mensen hebben ook huisdieren impact op het milieu. Volgens sommige onderzoeken is deze impact groot en dat heeft mede te maken met wat er gevoerd wordt.

Er is land nodig om mens en dier te voeden en voor plantaardig voedsel is veel minder ruimte en water nodig dan voor dierlijk voedsel. De CO₂-uitstoot wordt geschat op zo’n 10% (kat) tot 20% (hond) van die van de eigenaar. Honden- en kattenvoer is goed voor 1 tot 2 % van de totale CO₂-uitstoot van het betreffende land. Hier gaan we de wereld niet mee redden, maar het land dat gebruikt wordt voor de productie van huisdiervoeder is wel relatief groot: zo’n 10% van de landbouwgrond.
Sommige onderzoekers adviseren minder gezelschapsdieren te houden, kleine honden te houden en vegetarisch te voeren. Globaal gezien zal dit echter niet een significante impact hebben. De huidige impact van huisdieren op het milieu aanpakken is vergelijkbaar met de impact van een wekelijkse eet-geen-dierendag.

De tijd dat er alleen rest- en bijproducten in honden- en kattenvoeding werd gebruikt is (gelukkig) allang voorbij. Sommige vleesdelen die wij mensen liever niet consumeren kunnen door dieren prima gegeten worden, alleen is de kwaliteit ervan regelmatig belabberd. De kwaliteitscontroles moeten door het hele proces heen veel beter.

Tegenwoordig worden er wel degelijk extra dieren geslacht voor de verwerking in diervoeding en worden er ook delen gebruikt die ook door mensen gegeten hadden kunnen worden. Denk bijvoorbeeld ook aan de meer exotische diersoorten zoals kangoeroe. Voor dieren met allergieën is het goed dat dit er is, maar als je dier het niet nodig heeft, gaat het wel erg ver om dit zomaar te voeren.

Het voelt niet eerlijk om de rekening van het veranderende klimaat bij onze huisdieren neer te leggen. De dieren die er nu eenmaal zijn hebben recht op gezonde voeding die past bij hun soort, maar moet dat echt altijd 100% vlees zijn?

Hoe een kat een koe vangt

Jarenlang verkochten verpakkingen hondenvoer het beste met een wolf erop. Dat is natuurlijk, toch? In de meeste gevallen is er helemaal niet zoveel natuurlijks aan het voer dat we geven. Het is allemaal bewerkt in een grote fabriek. Maar los daarvan, hoe natuurlijk is het bijvoorbeeld voor een kat om een rund te vangen en als prooi op te eten? Is ‘natuurlijk’ niet een wat loze kreet geworden? Natuur zit in ons allemaal, maar een huishond heeft geen natuurlijk leven meer en de meeste honden zijn hier hartstikke blij mee.

Aan de andere kant kan het volgens mij ook niet de bedoeling zijn om met allerlei kunst- en vliegwerk een 100% op planten gebaseerd voer compleet proberen te maken voor vleeseters.

Vergiftig je je kat met planten?

Katten zijn geen kleine honden. Honden en katten zijn beide carnivoren, maar katten zijn obligaat carnivoor. Dat betekent dat ze uitsluitend zijn ingesteld op het verteren van vlees.

Er zijn belangrijke verschillen tussen voeding gebaseerd op vlees en voeding gebaseerd op planten. Vlees bestaat eigenlijk heel eenvoudig uit proteïne en vet. Planten bestaan uit tientallen chemische bestanddelen die de plant beschermen. Katten, als echte carnivoren, missen de natuurlijke ‘verdedigingen’ die omnivoren (alleseters) en herbivoren (planteneters) in de darmen en lever wel hebben.

De vertering van plantaardige proteïnen en vetten is moeizamer voor carnivoren en vooral de koolhydraten kunnen problematisch worden. Dit zie je bijvoorbeeld terug in glucuronidering bij katachtigen en fretten. Dit is een bepaald proces in het metabolisme. Lees er hier meer over in relatie tot het verwerken van plantaardige stoffen uit etherische oliën. Maar ook honden kunnen niet met alle stoffen even goed omgaan, wat kan leiden tot intolerantie voor bepaalde plantstoffen of medicijnen die hiervan afstammen.

Katten kunnen eigenlijk geen planten eten. Dit gaat zo ver dat een vooraanstaande professor aan de dierenfaculteit in Utrecht stelt dat je je kat langzaam vergift als je haar planten (dus ook granen) voert.

Bepaalde stoffen moeten honden en katten uit vlees en andere dierlijke producten halen. Stoffen waar tekorten aan kunnen ontstaan bij een vegetarisch of veganistisch menu zijn:

• taurine
• arachidonzuur
• vitamine A (retinol)
• vitamine B12
• arginine
• lysine
• methionine
• tryptophaan
• ijzer
• calcium
• zink
• vitamine D

Stoffen zoals bijvoorbeeld taurine kunnen synthetisch nagemaakt worden. Hoe goed de stof daarna wordt opgenomen en verwerkt in het lichaam is echter een tweede. Dit laat nog buiten beschouwing dat plantaardige voeding de urine van vooral katten (maar ook van honden) veel te basisch maakt waardoor blaas- en nierproblemen kunnen optreden.

Er zijn verschillende merken die een complete diervoeding in een vegetarisch of veganistisch variant verkopen. Sommige mensen stellen het voer voor hun dier zelf samen. Maar niet alleen met vegetarische voeding, maar ook met vlees kan het zelf samenstellen foutgevoelig zijn. Laat het dieet (kant-en-klaar of samengesteld) daarom altijd uitgebreid checken door een voedingsdeskundige of dierenarts met verstand van voeding!

Verschil tekorten vs. optimale voeding

In theorie kan een hond vegetarisch of veganistisch eten en een kat vegetarisch. Met aanvulling van bepaalde voedingsstoffen kunnen ze hierop overleven. Maar er is een verschil tussen survive (overleven) en thrive (voorspoed hebben).

Een voorbeeld: iemand benaderde ons met vragen over de gezondheid van haar kat. Het is een jong dier, nog maar 3 jaar oud. Toch heeft ze een ‘oude kattenkwaal’: hyperthyreoïdie (een te snel werkende schildklier). Na doorvragen blijkt de kat op een veganistisch dieet te staan. Soja kan een verstorende werking hebben op de schildklierfunctie en is vaak – en ook in dit geval – een hoofdbestanddeel van de voeding. Het baasje van de kat was er echter van overtuigd dat de klachten niets met de voeding te maken hadden en wilde vooral medicijnen en supplementen inzetten om haar kat beter te maken. Maar voeding is altijd de basis en daarom moet bij klachten gelijk naar het eten gekeken worden.

Andersom zijn ons ook honden bekend die zo allergisch waren voor vlees, dat vegetarisch of zelfs vegan een prachtige oplossing bleek.

Neem dan een konijn

We geven toe, ook wij hebben weleens gedacht, neem dan een konijn, of een ander plantetend huisdier. Toch vind ik dat ook te makkelijk gedacht. Er zijn nou eenmaal zat honden en katten die bij mensen wonen die oprecht de aarde en alle dieren een warm hart toedragen. Je kunt die honden en katten niet veranderen in konijnen. Als je als doorgewinterde veganist echt een probleem hebt met vlees en andere dierlijke producten en van plan bent om een nieuw dier te adopteren, dan zou ik je op het hart willen drukken om te kijken naar een herbivoor. Echt niet iedere hond of kat kan vegetarisch of veganistisch leven. Konijnen zijn geweldige, volwaardige huisdieren, maar denk ook eens aan cavia’s of andere knaagdieren.

Wat vind je belangrijk?

Een tijdje terug sprak ik met Lotte Botter en het kwam op dit onderwerp. Ook zij heeft honden meegemaakt die floreerde op veel vlees en honden die juist zonder vlees beter in hun vel kwamen. Ik vond haar conclusie heel mooi: kijk naar het individuele dier en kijk naar wat jij belangrijk vindt.

Een dier- en planeetvriendelijke keuze maken is absoluut belangrijk. Ook realistisch gezien is het waarschijnlijk niet haalbaar om alle honden en katten van de wereld 100% vlees te eten te geven. En dit is zeker voor honden ook niet nodig.  Maar wees ook realistisch. Als veganisme zo belangrijk voor je is dat je ook je huisdier vegan wilt hebben, wees je ervan bewust dat niet ieder dier dit kan. Voor katten raden wij het af en ook voor honden zijn we voorzichtig. Het blijven carnivoren. Onze tips:

• Laat het voer en dieet doorlichten door een voedingsdeskundige.
• Zorg voor jaarlijkse check ups bij de dierenarts waarbij ook een bloedonderzoek wordt gedaan naar tekorten.
• Wees extra voorzichtig bij gezondheidsklachten.

Bronnen
FEDIAF

Interview Lotte Botter

Lezing: Cats are not small dogs: differences of therapeutic importance, Prof. em. Dr. J. Fink-Gremmels

Dr. it Ferry Leenstra – Environmental footprint of meat consumption of cats and dogs

Vegan nutrition of dogs and cats

Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts.

Door de strenge Europese Claimsverordening mogen wij maar zeer beperkt informatie geven over de werking van producten.
Heb je vragen over onze producten of de toepassing ervan? Neem dan contact met ons op. Ons team van natuurgeneeskundig therapeuten en holistisch dierenarts adviseert je graag.